Τικ-τακ: Ο χρόνος είναι κρίμα (Μέρος 4)

Τικ-τάκ. Μικρά σημεία χρόνου ζωγραφισμένα σε μια γραμμή χωρίς τέλος. Ζωγραφισμένα πάνω σε έναν κύκλο χωρισμένο σε δωδέκατα που μετράει αιωνίως τις αλλαγές. Σημεία που δεν μετρούν αποστάσεις χώρου αλλά αποστάσεις αλλαγών. Σημεία που δεν ορίζουν συντεταγμένες αλλά γεγονότα. Πράγματα που συμβαίνουν και είναι αλληλένδετα με τον χώρο. Όπως σε ένα ραντεβού που δεν αρκεί να πεις σε ποιο μέρος θα βρεθείς με κάποιον άλλο, αλλά πρέπει να ορίσεις και το πότε.

του Σάκη Καρανικολόπουλου

Ο χώρος και ο χρόνος μαζί σαν μια νέα διάσταση. Την τέταρτη διάσταση.
Τίποτα όμως δεν μένει στατικό. Η τάξη και η στατικότητα είναι ανθρώπινες εφευρέσεις. Η ιστορία των γεγονότων διαποτίζεται από τυχαιότητα. Σάμπως και στο ρολόι, ο κύκλος που μετράει τις αλλαγές δεν εμπεριέχει την τυχαιότητα; Αν προσπαθήσεις να μετρήσεις το κυρτό μήκος του θα ανακαλύψεις το “π”.
Έναν αριθμό αέναο και τυχαίο.
Οι ζωές μας και οι κοινωνίες μας εμπεριέχουν κι αυτές την τυχαιότητα. Προσπαθούμε να κατηγοριοποιήσουμε την τυχαιότητα και να την βάλουμε σε καλούπια. Αλλά είναι πάντα εκεί.
Ορίζουμε την κατηγορία “Δέντρα” και ανακαλύπτουμε ένα σωρό διαφορές σε αυτά.
Τα ταξινομούμε σε είδη δέντρων και ανακαλύπτουμε ότι το κάθε ένα από αυτά είναι κάτι ξεχωριστό. Μια ιδιαίτερη οντότητα.
Θεωρούμε ότι οι κοινωνίες, οι συμπεριφορές μας, οι ιεραρχίες που οργανώνουμε και τακτοποιούμε σε κατηγορίες είναι κάτι αέναο. Κάτι “ως έχει” και που δύσκολα αλλάζει.
Εμείς όμως το φτιάχνουμε και το αναπαράγουμε καθημερινά. Ο κάθε ένας από εμάς σαν ένα κοινωνικό μόριο κουβαλάει την στατικότητα και την αλλαγή. Σαν την γάτα του Shrondinger που υπάρχει και δεν υπάρχει ταυτόχρονα.
Η πραγματικότητα διαμορφώνεται όπως θέλουμε να διαμορφωθεί.

Είναι Δεκέμβρης αυτή την εποχή. Αλλά δεν θα είναι πάντα.
Μπορεί η λίμνη να παγώσει αυτήν την εποχή αλλά θα έρθει μια εποχή που ο πάγος θα γεμίσει ρωγμές και τελικά θα λιώσει.
Το ψυχρό κυνήγι του κέρδους και της επιβίωσης έχει δημιουργήσει μια κρούστα πάγου πάνω από τις ζωές μας.
Κάποιοι οραματίζονται την καταστροφή του καπιταλισμού.
Μα ο καπιταλισμός δεν καταστρέφεται. Αναπαράγεται!
Κέρδος που γίνεται εμπόρευμα και ξαναγίνεται κέρδος και ξαναγίνεται εμπόρευμα.
Το τέλος του καπιταλισμού είναι απλά το σταμάτημα της αναπαραγωγής του. [1]
Είναι η μετατροπή της κατάστασης όπου ο χρόνος γίνεται ύλη, αλλά αντίστροφα.
Δηλαδή η ύλη να γίνεται χρόνος.
Είναι το πέρασμα σε μια άλλη διάσταση από μια σκοπιά κοινωνιολογική.

Ανέφικτο λένε κάποιοι. Ρομαντικό και ουτοπικό ταυτόχρονα.
Για δες όμως: Η κρούστα του πάγου πάνω από τις ζωές μας έχει αρχίσει ήδη να ραγίζει:

Σε όλο τον κόσμο ξεπηδούν κινήματα που μετατοπίζουν το “εγώ” στο “εμείς”.
Κινήματα που βασίζονται στην αυτενέργεια, που οργανώνονται σε συλλογικότητες, που διαπνέονται από αλληλεγγύη, που μιλούν για εναλλακτικές οικονομίες εμπορευμάτων και χρόνου, που τοπικοποιούν την διατροφική και ενεργειακή επάρκεια, που δημιουργούν θεσμούς όπως χαριστικά παζάρια, τράπεζες σπόρων,συλλογικούς αυτοδιαχειριζόμενους λαχανόκηπους, συνεταιρισμούς παραγωγών και καταναλωτών, αλληλέγγυο εμπόριο, αυτοδιαχειριζόμενους κοινωνικούς χώρους, αυτοδιαχειριζόμενες πρώην ιδιωτικές επιχειρήσεις που κλείνουν, κινήσεις πολιτών για την κοινωνικοποίηση του νερού και της ενέργειας, δίκτυα οικοκοινοτήτων. Οργανώνονται κοινωνικά ιατρεία, κοινωνικά φαρμακεία, συλλογικές κουζίνες, ραδιοσταθμοί στο διαδίκτυο[2]. Μοιράζονται ιδέες και ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά αρχεία, δημιουργούν άδειες ελεύθερου λογισμικού, δημιουργούν πολιτικές οντότητες που έχουν αμεσοδημοκρατικό χαρακτήρα και γενικά προσπαθούν να ανακτήσουν τον δημόσιο χώρο που έχει κλαπεί και έχει μετατραπεί σε ιδιωτικά φέουδα.
Είπαμε! Η φεουδαρχία δεν πέθανε ποτέ…

Τι πρέπει λοιπόν να κάνεις για να αλλάξεις την μοίρα σου; Τι πρέπει να κάνεις για να ανακτήσεις τον έλεγχο στον χρόνο που σου έχει επιβληθεί;
Να συμμετέχεις… Τόσο απλό!
Να συμμετέχεις σε κάθε δραστηριότητα που διεκδικεί την δημόσια σφαίρα που την έχουν σφετεριστεί και να την διεκδικήσεις πίσω.
Δεν ανήκουν σε κανέναν από εμάς τα νερά, τα βουνά,τα χωράφια,οι ιδέες, τα τεχνολογικά επιτεύγματα, ο πλανήτης, ο ήλιος, το σύμπαν ολάκερο…
Είμαστε απλά περιστασιακοί χρήστες τους.
Και κυρίως δεν ανήκει σε κανέναν ο χρόνος. Δεν δικαιούται κανείς να τον θεωρεί εμπόρευμα.

Οι κοινωνίες είναι πιο μικρές από ότι φαντάζεσαι. Δεν είναι απρόσωπες όπως θέλουν κάποιοι κοινωνιολόγοι να τις ερμηνεύουν και να προσπαθούν να τις κατηγοριοποιήσουν.
Οι κοινωνία για όλους μας έχει πρόσωπα. Είναι όλοι όσοι γνωρίζεις. Όλοι οι συγγενείς, οι συμμαθητές, οι συνάδελφοι και οι φίλοι σου. Εκεί είναι κρυμμένη η αλλαγή. Στην αυλή σου.
Εκεί συντελούνται οι μικρές μεγάλες επαναστάσεις.
Όταν διαλύεις τις αγοραίες αντιλήψεις του ανταγωνισμού με την αμοιβαία αντιγραφή από τον συμμαθητή σου. Όταν χαρίζεις το μεταχειρισμένο καρότσι του μωρού στον γείτονα, όταν λες “πάρε ένα τσιγάρο” , όταν με υπομονή κάθεσαι και διαβάζεις αυτές τις γραμμές ενώ το αφεντικό σου φωνάζει να βιαστείς, όταν συντελείς με λίγα λόγια στο να ανοίξει η ρωγμή του πάγου ακόμα περισσότερο, μέχρι να γίνει ρήγμα.
Μέχρι να λιώσει ο πάγος.
Και εγώ μέχρι τότε:
Εδώ στη ρωγμή του χρόνου
(θα) θάβομαι, για να μεστώσω,
μες του Διογένη το πιθάρι… [3]

Όλα αυτά είναι ο χρόνος σου που σπαταλιέται στις σχολικές και εργατικές φυλακές.
Όλα αυτά είναι ο σπαταλημένος χρόνος μέσα στις κανονικές φυλακές όπου σε απομονώσανε επειδή δεν μπορούσες να ανεχθείς τις νόμιμες φυλακές τους.
Όλα αυτά σου θυμίζουν την ζωή σου. Μετράνε την ζωή σου, γιατί είναι η ζωή σου.

[1]  Όλο το στήσιμο των τεσσάρων άρθρων “Τικ-Τακ, ο χρόνος είναι κρίμα” διαπνέεται από τις θέσεις του John Holloway, οι οποίες ουσιαστικά είναι ανασκευασμένες και σε κάποιες περιπτώσεις αυτούσιες από το βιβλίο του “Ρωγμές στον Καπιταλισμό”,τις οποίες θέσεις επεκτείνω με το δικό μου σκεπτικό και το βάζω σε περισσότερο “τοπικές συνθήκες”.

[2] (Γιώργος Κολέμπας/Γιάννης Μπίλλας- Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης τοπικοποίησης σελ 84-85)
[3] Στίχοι του Μανώλη Ρασούλη