Ερντογάν: Θα ζήσουμε στιγμές δημοκρατικής επανάστασης στις σημερινές εκλογές

Ο απερχόμενος και τελευταίος πρωθυπουργός της χώρας Μπιναλί Γιλντιρίμ ψηφίζοντας στη Σμύρνη σε σχολή που φέρει το όνομα της μητέρας του δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι έκανε το καυθκον του ως πολίτης και πρόσθεσε: «Σήμερα εκλεγουμε πρόεδρο και βουλευτές με το νέο σύστημα. Εύχομαι να είναι προς όφελος της χώρας. Οι εκλογές διεξάγονται σε γιορτινό δημοκρατικο κλίμα».

Δέκα λεπτά αργότερα στην στην Άγκυρα ψήφισε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου μαζί με την σύζυγό του Σελβι. Ο Κιλιτσντάρογλου έκανε λόγο για ένα «κουραστικό μαραθώνιο» και συνέχισε: «δεν υπήρξαν σοβαρά προβλήματα αλλά έχουμε κάποια παράπονα σε κάποιες κάλπες. Από εδώ κάνω έκκληση στους κρατικούς λειτουργούς. Δεν είστε υπάλληλοι κανενός κόμματος αλλά του κράτους. Σας προειδοποιώ να κάνετε το καθήκον σας χωρίς να δέχεστε πιέσεις για να μην υπάρξουν σκιές στις εκλογές και στην δημοκρατία μας».

Στην Κωνσταντινούπολη ψήφισε και η Μεράλ Ακσενέρ η οποία στις δηλώσεις της τόνισε ότι «μπορείς να συζητήσεις τα πάντα σε μια δημοκρατία εκτός από το αποτέλεσμα των ψήφων με ελεύθερη βούληση. Το πιο σημαντικό σήμερα είναι η ελεύθερη βούληση». Όπως είπε θα μεταβεί στην Άγκυρα προκειμένου από εκεί να παρακολουθήσει τα εκλογικά αποτελέσματα.

Για σημαντική ημέρα έκανε λόγο ο εκλογικός σύμμαχος του Ερντογάν και πρόεδρος του ακροδεξιού ΜΗΡ Ντεβλέτ Μπαχτσελί που ψήφισε πριν το μεσημέρι στην Άγκυρα. «Πιστεύω ότι η Τουρκία θα περάσει σε μια νέα φάση μέσα από τις υγιείς εκλογές» είπε στους δημοσιογράφους δηλώνοντας άγνοια για τις καταγγελίες περί νοθείας στη νοτιοανατολική επαρχεία Σανλιούρφα.

Από την πλευρά του ο υπουργός Δικαιοσύνης Αμπντουλχαμίτ Γκιουλ θέλησε να καθησυχάσει όσους εκφράζουν προβληματισμό για το αδιάβλητο της διαδικασίας λέγοντας ότι η ψηφοφορία συνεχίζεται ειρηνικά σε ολόκληρη τη χώρα.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους αφότου ψήφισε στην επαρχία Γκαζιαντέπ, ο Γκιουλ ανέφερε ότι «μέχρι στιγμής, δεν έχουμε λάβει πληροφορίες σχετικά με οποιοδήποτε πρόβλημα στις εκλογές. Όλοι ψηφίζουν με ειρήνη».

Η εκλογική διαδικασία, πάντως, διεξάγεται υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Πάνω από 38.000 αστυνομικοί, τρία μη επανδρωμένα αεροσκάφη, 5 ελικόπτερα και πάνω από 100 αύρες τηρούν την ασφάλεια στην Κωνσταντινούπολη ενώ σε όλη την Τουρκία έχουν ενεργοποιηθεί πάνω από 530.000 στελέχη ασφάλειας.

Για πρώτη φορά σε αυτές της εκλογές, μάλιστα, στελεχώθηκαν μονάδες με φορητές κάλπες που θα πάνε στις κατοικίες ατόμων με ειδικές ανάγκες για να ασκήσουν με ευκολία το δικαίωμα τους ως ψηφοφόροι.

Οι κάλπες θα κλείσουν στις 5 το απόγευμα, για πρώτη φορά την ίδια ώρα σε όλη την χώρα, όπως αποφάσισε το ανώτατο εκλογικό συμβούλιο με τον πρόεδρό του να εκφράζει την ελπίδα πως τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν πριν από τις 11:00 το βράδυ.

Τα πέντε σενάρια των εκλογών

Για τη σημερινή ημέρα το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κυρίως αν ο Ερντογάν θα εκλεγεί στην προεδρία ήδη από τον πρώτο γύρο και αν το Κόμμα του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θα διατηρήσει την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο.Στην περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών, ένας δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 8 Ιουλίου.

1) Καθαρή νίκη του Ερντογάν

Κερδίζει τις προεδρικές από τον α’ γύρο και το AKP διατηρεί την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο.Αυτό ήταν το σενάριο που ήλπιζε να επιτύχει ο νυν πρόεδρος όταν στα μέσα Απριλίου προκήρυσσε εκλογές ελπίζοντας να πιάσει στον …ύπνο την αντιπολίτευση.Όμως αν και ο Ερντογάν έδειχνε τότε πεπεισμένος, οι πιθανότητες που υπάρχουν τώρα να δει το σενάριο αυτό να υλοποιείται έχουν μειωθεί σημαντικά, λόγω της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης στην Τουρκία και μιας νέας ορμής που έλαβε η αντιπολίτευση.Ο Ερντογάν “ανέμενε ότι θα ενίσχυε την εξουσία του”, κυρίως χάρη στη συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία ενισχύει σημαντικά τις εξουσίες του προέδρου και οι κύριες διατάξεις της τίθενται σε ισχύ μετά τις εκλογές. “Ωστόσο (αυτή) δεν χαίρει της υποστήριξης της πλειοψηφίας των Τούρκων ψηφοφόρων”, κρίνουν οι αναλυτές του Center for American Progress.

2) Ένας δεύτερος γύρος προεδρικών εκλογών

Στις προεδρικές εκλογές η αντιπολίτευση αναγκάζει τον Ερντογάν να περάσει σε έναν β’ γύρο. Μολονότι δείχνει βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα εξασφαλίσει τις περισσότερες ψήφους την Κυριακή, υπάρχει η πιθανότητα να μην εκλεγεί από τον πρώτο γύρο.Ο πιο πιθανός αντίπαλός του, ο Μουχαρέμ Ιντζέ, ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, διεξήγαγε μια εξαιρετικά δυνατή προεκλογική εκστρατεία.Μαζί με τους άλλους υποψήφιους, η αντιπολίτευση μπορεί να υπολογίζει σε έναν δεύτερο γύρο.Οι αναλυτές κρίνουν ότι ο Ερντογάν παραμένει το φαβορί και σε αυτό το σενάριο.Ωστόσο αν το AKP χάσει την πλειοψηφία του στις βουλευτικές που θα γίνουν σε έναν μόνο γύρο την Κυριακή,”ο Ερντογάν θα μπει σε έναν δεύτερο γύρο με την παραδοσιακή του εικόνα του κυρίαρχου και αήττητου να έχει πληγεί σοβαρά”, σύμφωνα με τον Κεμάλ Κιριστζί του Brookings Institution.

3) “Πύρρειος νίκη”: Ο Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές, το AKP χάνει τον έλεγχο του κοινοβουλίου

Το πιο πιθανό αποτέλεσμα σήμερα είναι μια νίκη του Ερντογάν και ένα αμφίρροπο κοινοβούλιο”, σύμφωνα με τον Άαρον Στάιν του Atlantic Council.Το σενάριο αυτό θα βύθιζε την Τουρκία σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη στην τουρκική οικονομία και θα προκαλούσε ενδεχομένως νέες εκλογές.

Η ειρωνεία είναι ότι η αντιπολίτευση βοηθήθηκε από τις τροποποιήσεις που έφερε το AKP, οι οποίες επέτρεψαν στο CHP να συνασπιστεί με τρία άλλα κόμματα για τις βουλευτικές, κάτι το οποίο θα μπορούσε να ενισχύσει την παρουσία της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο αντιτίθεται σφόδρα στον Ερντογάν και κατεβαίνει μόνο του στις εκλογές, θα εξασφαλίσει το 10% των ψήφων που είναι απαραίτητο για να εισέλθει στο κοινοβούλιο.Το AKP έχει χάσει ήδη μια φορά την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο, στις βουλευτικές του Ιουνίου του 2015. Ο Ερντογάν είχε τότε γρήγορα προκηρύξει νέες εκλογές για να την ανακτήσει, δίνοντας σαφώς το μήνυμα ότι δεν θα αποδεχόταν συνασπισμούς.Ωστόσο, βάσει της συνταγματικής μεταρρύθμισης που υιοθετήθηκε τον Απρίλιο του 2017, ο Ερντογάν θα αναγκαστεί θεωρητικά να διακινδυνεύσει και τις προεδρικές εκλογές προκηρύσσοντας βουλευτικές, καθώς οι δύο εκλογικές διαδικασίες θεωρείται ότι γίνονται ταυτοχρόνως.

4) Τέλος εποχής Ερντογάν

Ο Μουχαρέμ Ιντζέ κερδίζει τις προεδρικές στον β’ γύρο, η αντιπολίτευση ελέγχει το κοινοβούλιο.Ο Ιντζέ είναι σαφώς το φαβορί για τη δεύτερη θέση μετά τον απερχόμενο πρόεδρο και θα επωφεληθεί σε έναν δεύτερο γύρο από την υποστήριξη των συμμάχων του CHP στις βουλευτικές και ενδεχομένως και του HDP.Αν η αντιπολίτευση πάρει τον έλεγχο του κοινοβουλίου την Κυριακή, η νίκη αυτή θα βοηθήσει πολύ τον Ιντζέ στις 8 Ιουλίου.”Αν συμβεί αυτό, θα γίνει μάλλον μια μαζική πολιτική αλλαγή σε πολλά μέτωπα”, σύμφωνα με τον Μαρκ Πιερινί, ερευνητή στο Carnegie Europe, ο οποίος αναφερόταν κυρίως στις οικονομικές πολιτικές και στις σχέσεις με τη Δύση.

5) Αχαρτογράφητα νερά

Η αντιπολίτευση κερδίζει τις προεδρικές, το AKP διατηρεί το κοινοβούλιο.Πρόκειται ίσως για το πιο θολό σενάριο, λόγω του γεγονότος ότι το AKP δεν έχει καμία εμπειρία συγκατοίκησης και ο νέος πρόεδρος θα διάκειται ίσως πολύ εχθρικά απέναντι στο κόμμα που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή από το 2002.”Ένας πρόεδρος της λαϊκής αντιπολίτευσης θα είναι αντιμέτωπος με μια ισλαμιστική και εθνικιστική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, το οποίο θα οδηγήσει σε μια μπερδεμένη κατάσταση”, παρατηρεί ο Πιερινί.