Ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση των παιδιών (της Δ. Αθανασίου)

Ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση των παιδιών

Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης είναι το σπουδαιότερο δώρο για ένα παιδί. Ένα δώρο που θα το κουβαλάει μαζί του, όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσες φορές κι αν πέσει, όσες κι αν απογοητευτεί. Είναι ένα δώρο, που θα το βοηθήσει να βρει τη δύναμη να ξανασηκωθεί και να συνεχίσει την πορεία της ζωής του, γιατί αυτό ακριβώς θα πιστεύει ότι του αξίζει!

Η αυτοεκτίμηση είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και αισθανόμαστε συνολικά για εμάς τους ίδιους. Είναι η εσωτερική μας φωνή, η οποία είναι κομμάτι της αυτοαντίληψής μας. Αν και καθορίζεται ήδη από την παιδική μας ηλικία, συνεχίζει να  διαμορφώνεται διά βίου, καθώς και στην ενήλικη ζωή μας ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας επηρεάζει άμεσα τις σκέψεις και τις πράξεις μας.

Η θετική αντίληψη του εαυτού μας δεν είναι μία έμφυτη τάση. Αντιθέτως, προκύπτει μέσω των εμπειριών και κυρίως μέσω της αλληλεπίδρασής μας με τους «σημαντικούς άλλους». Τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον που καλλιεργεί τη θετική τους αυτοεκτίμηση, τείνουν να ενεργούν αυτόνομα και μπορούν να παίρνουν αποφάσεις. Επίσης, επιδεικνύουν αντοχή στη ματαίωση και δεν σταματούν να αναζητούν νέες εμπειρίες και προκλήσεις. Διαχειρίζονται κατάλληλα τις συγκρούσεις και όταν έρχονται αντιμέτωπα με μία δυσκολία δεν διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των παιδιών με θετική αυτοεκτίμηση, είναι η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν αλλά και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Τέλος, νιώθουν ικανοποίηση όταν προσπαθούν για κάτι και πιστεύουν στις δυνατότητές τους.

Από την άλλη, τα παιδιά που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις ως απειλή και τείνουν να νιώθουν απογοήτευση κι αδυναμία όταν αποτυγχάνουν. Συνήθως επιρρίπτουν την ευθύνη των πράξεων τους στους άλλους και δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις. Η κοινωνική τους ζωή είναι περιορισμένη, αλλά όταν έρχονται σε επαφή με παρέες συνομηλίκων διηγούνται μεγαλειώδεις εμπειρίες, αναζητώντας την επιβεβαίωση.

Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι, η αυτοεκτίμηση των παιδιών ¨χτίζεται¨ μέρα με τη μέρα και η συμβολή των γονέων σε αυτό είναι σημαντική. Το πρώτο βήμα που θα μας φέρει πιο κοντά στην καλλιέργεια της θετικής αυτοεκτίμησης του παιδιού μας, είναι να κάνουμε στροφή εκ των έσω και να αναλογιστούμε τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας. Συχνά, οι πεποιθήσεις και οι σκέψεις μας καθρεφτίζονται στα άτομα που βρίσκονται κοντά μας, με αποτέλεσμα να προβάλλουμε πάνω τους την προσωπική μας ανασφάλεια κι αίσθηση αδυναμίας. Ένας γονέας με φροντισμένο τον εσωτερικό του κόσμο, αποτελεί πρότυπο για το παιδί του κι αναγνωρίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να του μάθει να αγαπά τον εαυτό του, είναι να αγαπά και ο ίδιος τον δικό του.

Ορισμένες επιπλέον πρακτικές που μπορούμε να υιοθετήσουμε, είναι να εστιάζουμε στα θετικά και δυνατά σημεία του παιδιού μας. Με άλλα λόγια, να ενθαρρύνουμε την προσπάθειά του, έχοντας όμως κατά νου ότι ο διαρκής και άνευ αιτίας έπαινος δυσκολεύει την δημιουργία μίας ειλικρινούς σχέσης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να απενοχοποιήσουμε την έννοια της κριτικής. Η καλοπροαίρετη και προσεκτικά ειπωμένη γνώμη, διαφέρει παρασάγγας από την επικριτική στάση. Ειδικότερα, συμβάλλει θετικά στη δημιουργία ενός ειλικρινούς επικοινωνιακού κλίματος μεταξύ των μελών της οικογένειας και αποδεικνύει έμπρακτα στο παιδί ότι πάντα υπάρχει περιθώριο για αναθεώρηση κι επανόρθωση των λαθών. Ακόμη, αξίζει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ενδοοικογενειακή επικοινωνία και στον τρόπο με τον οποίο απευθυνόμαστε σε ένα παιδί. Στοχεύοντας στην καλλιέργεια της θετικής αυτοεκτίμησης, χρησιμοποιούμε θετικές διατυπώσεις, όπως «Μου αρέσει ο τρόπος που συνομιλείς με την αδερφή σου», ή «Σ’ αγαπώ γι’ αυτό που είσαι». Επίσης, είναι σημαντικό σε συνεργασία με το παιδί να θεσπίσουμε όρια και κανόνες ως προς τον αποδεκτό ή μη τρόπο έκφρασης και συμπεριφοράς. Έτσι, το βοηθάμε να σχηματίσει την εικόνα για τη θέση του αρχικά μέσα στην οικογένεια κι αργότερα στο σχολείο ή την παρέα των συνομηλίκων. Κλείνοντας, αξίζει να δώσουμε στα παιδιά το χώρο και χρόνο που χρειάζονται, προκειμένου να είναι σε θέση να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις, νιώθοντας αποφασιστικότητα και σιγουριά για τις επιλογές τους.  

Αθανασίου Δέσποινα

Εκπαιδευτικός- Φοιτήτρια MSC Συμβουλευτικής Ψυχολογίας