Μαθήματα ελληνικής ιστορίας: Η sentra.com.gr στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης

Έμελλε να γίνει στην καρδιά του καλοκαιριού. Με 35 βαθμούς, που σιγά σιγά «έχαναν τη μάχη» όσο βυθιζόμασταν στον Γράμμο. Το βουνό κατάφυτο και πράσινο όσο πιάνει το μάτι. Το ραντεβού με τον Ραϋμόνδο κλείστηκε δύο μέρες πριν. Για να παρακολουθήσουμε, όπως πιστεύαμε, μια παρουσίαση για τον εμφύλιο. Λάθος! Ήταν ένα μάθημα ελληνικής ιστορίας.

Ρεπορτάζ: Μάρκος Πετρόπουλος

Η περίπου μιας ώρας διαδρομή σε αποζημιώνει πριν ακόμη φτάσεις στον… προορισμό. Αφήνοντας πίσω το Νεστόριο και την έρημη, πια, είσοδο του River Party, το κάδρο αλλάζει τελείως: Απότομες χαράδρες, μικτά δάση, πυκνή βλάστηση, ένα σπάνιο φυσικό περιβάλλον, απερίγραπτης ομορφιάς, στην «καρδιά» του βουνού. Τα χωμάτινα χιλιόμετρα από τη στροφή και μετά, βγαλμένα από τη φαντασία. Ονειρεμένο τοπίο -ακουγόταν ο Αλιάκμονας να κυλά-, η βλάστηση ακόμη πιο πυκνή. Κινηματογραφική ομορφιά. Φτάσαμε στο ξέφωτο. Τα δύο κτίρια δεσπόζουν επιβλητικά. Αριστερά το κυρίως οικοδόμημα, δεξιά το μουσείο και οι ξενώνες.

Μας υποδέχθηκε ο Ραϋμόνδος. Ο επιστημονικός υπεύθυνος του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης, δρ. Ραϋμόνδος Αλβανός, που έχει αναλάβει το δύσκολο έργο της αποτύπωσης της χειρότερης, ομολογουμένως, σελίδας της ελληνικής ιστορίας – των 45 χιλιάδων νεκρών.

Η παρουσίαση ξεκινά με ένα 15λεπτο ντοκιμαντέρ του Ιδρύματος της Βουλής και, αμέσως μετά, ο κ. Αλβανός ξεκινά το ταξίδι στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. «Στόχος του Πάρκου είναι η συμφιλίωση. Δεν θα μπορούσε να πάρει το μέρος κάποιας από τις δύο μεριές. Αυτό θα προσπαθήσω, ελπίζω να το πετύχω», σημειώνει στην αρχή της ομιλίας και προτρέπει σε διάλογο. Στην, περίπου, δύο ωρών παρουσίαση, ξετυλίγεται, μεστά και περιεκτικά, αντικειμενικά και με κρυστάλλινη καθαρότητα, όλη η νεώτερη ιστορία της χώρας μας, από τον Μακεδονικό Αγώνα μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο. Μια δύσκολη διαδικασία, ιδίως για τους γηραιότερους. Αυτούς που έζησαν τη φρίκη από κοντά. Πόσο δε μάλλον, για όσους ύψωσαν όπλα σε αυτό ακριβώς το κομμάτι γης.

Με βαθιά γνώση της ιστορίας, τεκμηριωμένες απόψεις και ιστορικές πηγές, ακριβείς παραπομπές σε Έλληνες και ξένους ιστορικούς, παλιές φωτογραφίες και στιγμές του τόπου, ο κ. Αλβανός, φέρνει σε πέρας το δύσκολο εγχείρημα.

Το διάλλειμα, μας βρίσκει στο μπαλκόνι. Έχει μεσημεριάσει για τα καλά, οι φιλόξενες γυναίκες του Συνεταιρισμού Γυναικών Νεστορίου ετοιμάζουν καφέ. Παίρνουν και παραγγελίες για όσους θέλουν να γευματίσουν μετά το πέρας της ξενάγησης.
Η παρουσίαση συνεχίζεται έξω -βοηθάει ο καιρός- και ο Ραϋμόνδος Αλβανός παρουσιάζει τη γεωγραφία του σημείου. Τα γύρω βουνά, τα αιματοβαμμένα χώματα, τις μάχες στην κορυφή του Γράμμου. Σιγά σιγά φτάνει στον εμφύλιο. Ο κόσμος σφίγγεται. Αφηγείται τα Δεκεμβριανά και μπαίνουμε ξανά στην αίθουσα. Ντοκουμέντα και κείμενα της εποχής περνάνε στο πανί, ο καθηγητής με χειρουργική ακρίβεια παρουσιάζει τα γεγονότα.

Καταλαβαίνουμε πως φτάνει στην ολοκλήρωση. Στο δια ταύτα. «…ειδικά αυτήν εποχή που έχουμε την οικονομική κρίση, το να μελετάμε τον εμφύλιο πόλεμο μπορεί να είναι ένα πολύ χρήσιμο μάθημα. Η εμπειρία του εμφυλίου, μας δείχνει ότι η λύση δεν είναι να καταφύγουμε σε λύσεις αυτοδικίας, στη χρησιμοποίηση πολιτικής βίας, επειδή σώνει και καλά πιστεύουμε ότι έχουμε δίκιο. Γιατί αυτό έγινε στον εμφύλιο. Νόμιζαν ότι και οι δύο είχαν απόλυτα δίκιο. Ήταν σίγουροι ότι είχαν δίκιο. Και πολέμησαν μέχρι θανάτου γι’ αυτό το πράγμα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι μπορεί και να μην έχουμε δίκιο και στα πλαίσια της δημοκρατίας να συζητήσουμε τις διαφορετικές απόψεις. Να σκεφτούμε ποια είναι η καλύτερη λύση για όλους μας, γιατί όλοι μαζί ζούμε σε αυτή τη χώρα. Να μάθουμε να αγαπάμε τις διαφωνίες μας. Δεν είναι κακό να διαφωνούμε, αλλά να μάθουμε να διαφωνούμε δημιουργικά».

Βρισκόμαστε ξανά έξω. Μοιάζει να έχει αλλάξει. Νιώθουμε ένα σφίξιμο στην καρδιά. Το παρθένο τοπίο δείχνει τώρα αλλιώς. Οι χαράδρες, σκηνικό πολέμου, οι πλαγιές του Γράμμου, νεκροταφεία ανθρώπων. Στο προαύλιο έχει γίνει μια από τις οδυνηρότερες και πολύνεκρες μάχες. Τα βλέπουμε όλα αλλιώς, τώρα. Έχει δύναμη η ιστορία…

Δύο μηνύματα, που δείχνουν πως για πολλούς ακόμα το πάθος δεν έσβησε…

Ο… λύκος ζωγραφίζει το Πάρκο, στο βιβλίο επισκεπτών 

Τα καλούδια του Συνεταιρισμού Γυναικών Νεστορίου

Ο Ραϋμόνδος Αλβανός επί το έργω

Το μουσείο

Η ξενάγηση ξεκινάει κάθε Κυριακή στις 12 ακριβώς

*Αναδημοσίευση από τη ΣΕΝΤΡΑ που κυκλοφορεί στα περίπτερα