Τα τελευταία 35 περίπου χρόνια που έχω συναίσθηση της πραγματικότητας νιώθω ότι είμαστε συνεχώς σε ένα καθεστώς οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κρίσης. Ακόμη και τα χρόνια που τώρα τα ανακαλούμε με νοσταλγία σαν την εποχή των παχιών αγελάδων τα θυμάμαι ως εποχή ευρύτατα διαδεδομένης γκρίνιας. Γκρίνια για όλα. Ιδίως για τις οικονομικές συνθήκες και τους κακούς πολιτικούς. Γκρίνια που προερχόταν κυρίως από τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους. Γιατί όμως αυτή η γκρίνια; Γιατί τόση αρνητικότητα;

 Του Ραϋμόνδου Αλβανού

Οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν είχαν πάντα δημοσιογράφους, επαγγελματίες δηλαδή που ασχολούνταν συστηματικά με την ενημέρωση των υπολοίπων. Από τότε που υπάρχουν ΜΜΕ (από το 18ο αιώνα δηλαδή) κάθε μέρα πρέπει οι δημοσιογράφοι να έχουν κάτι να πουν στο κοινό, να το προσελκύσουν ώστε να αυξήσουν τα έσοδα τους.

Όμως πώς αυξάνουν τα κέρδη τους;
Τι πουλάνε τελικά τα ΜΜΕ;
Πώς επιβιώνουν;

Τα ΜΜΕ πουλάνε εμάς για να ζήσουν. Δεν πουλάνε βέβαια ακριβώς τα σώματα μας. Πουλάνε το χρόνο μας στις διαφημιστικές εταιρείες. Όσο μεγαλύτερη είναι η αναγνωσιμότητα (αν είναι εφημερίδες/περιοδικά), η τηλεθέαση (αν είναι τηλεοπτικά κανάλια), η ακροαματικότητα (αν είναι ραδιοφωνικοί σταθμοί) ή τα κλικ (αν είναι ιστοσελίδες) τόσο μεγαλύτερα είναι τα έσοδα τους και τα κέρδη τους.

Τα ΜΜΕ έχουν καταλάβει εκ του αποτελέσματος ότι η προσέλκυση των θεατών/ακροατών/αναγνωστών γίνεται αποτελεσματικότερη με τις αρνητικές ειδήσεις. Με άλλα λόγια «τα κακά νέα πουλάνε».

Από τη στιγμή που η αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα διαμορφώνεται από τις πληροφορίες που παίρνουμε από το κοινωνικό μας περιβάλλον και ιδίως από τα ΜΜΕ καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος τους. Τα ΜΜΕ «κατασκευάζουν» την πραγματικότητα. Δε λέω ότι λένε συστηματικά και συνειδητά ψέματα (χωρίς αυτό να αποκλείεται σε κάποιες περιπτώσεις που δεν είναι όμως ο κανόνας). Λέω ότι εμπλέκονται σε μία κατάσταση που αναγκάζονται προκειμένου να (μας) «πουλήσουν», να επιλέξουν και τονίσουν το αρνητικό, την απειλή, το πρόβλημα, το σκάνδαλο.

Μήπως λοιπόν για τη συλλογική μας κατάθλιψη έχουν ευθύνη και τα ΜΜΕ;

Προσοχή. Δεν ισχυρίζομαι ότι ζούμε στον παράδεισο και τα ΜΜΕ μας το κρύβουν. Δε λέω ότι δεν έχουν πέσει δραματικά οι μισθοί και τα κέρδη των επιχειρήσεων ή ότι δεν φεύγουν οι νέοι στο εξωτερικό κατά χιλιάδες. Αυτά είναι άλλωστε πράγματα που δεν περιμένουμε τα ΜΜΕ για να τα αντιληφθούμε. Τα βλέπουμε στην καθημερινότητα μας.

Όμως η πραγματικότητα είναι πιο σύνθετη και υπάρχουν και οι καλές ειδήσεις που συνήθως δεν προβάλλονται.

Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον. Μπορώ όμως να προβλέψω πώς ό,τι και να συμβεί τελικά (με την οικονομία, την πολιτική κλπ.) αυτό που θα προβάλλεται θα είναι το αρνητικό, η απειλή, το πρόβλημα και το σκάνδαλο.

Γιατί;

Μα γιατί εμείς το ζητάμε επιλέγοντας να διαβάσουμε/ακούσουμε/δούμε/κλικάρουμε τέτοιες ειδήσεις.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here