Σχέδιο διάσωσης το οποίο θα περιλαμβάνει οικονομικά κίνητρα για την διατήρηση και ανακατασκευή των 20.000 διατηρητέων κτιρίων και μνημείων, που ανήκουν σε ιδιώτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) σε όλη τη χώρα  ετοιμάζεται να θέσει η κυβέρνηση σε εφαρμογή από το φθινόπωρο.

Του Αργύρη Δεμερτζή

Ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης δεσμεύτηκε στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Απριλίου 2018 στην αρμόδια επιτροπή ακρόασης των φορέων για τη σύσταση της νέας εταιρίας του δημοσίου για τις αναπλάσεις (με την επωνυμία «Ανάπλαση ΑΕ»), ότι το νέο σχέδιο θα προβλέπει για τα διατηρητέα κτίρια:

  • Πλήρη απαλλαγή σε ποσοστό 100% από τον ΕΝΦΙΑ, εφόσον οι ιδιοκτήτες τους τα ανακατασκευάσουν και
  • Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 50% για τα μη ανακατασκευασμένα διατηρητέα, ώστε να μην ακολουθούν οι ιδιοκτήτες τους την επιλογή της εγκατάλειψης και της κατεδάφισης.

Το θέμα της διάσωσης των διατηρητέων, τονίζοντας ότι «η κατάσταση είναι πλέον οριακή, δραματική και σε επικίνδυνη ετοιμορροπία για κτήρια και ανθρώπους», απευθυνόμενους, προς τους παριστάμενους υπουργούς Επικρατείας Α. Φλαμπουράρη και Υποδομών Χ. Σπίρτζη έθεσε  στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής ο Νίκος Χαριολάκης, Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων, ο οποίος επισήμανε ότι  «το Κράτος χρωστάει σήμερα στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων 300.000 τετραγωνικών μέτρων δομημένης επιφάνειας, αξίας όσο ο μισός ετήσιος ΕΝΦΙΑ, την στιγμή μάλιστα που η επιφάνεια αυτή αντιστοιχεί μόνο στο 5-10% των 20.000 διατηρητέων που δικαιούνται τίτλους Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης».

Στο πλαίσιο της συζήτησης που έγινε στην επιτροπή της Βουλής, ο υπουργός Επικρατείας είπε ότι η κυβέρνηση υιοθετεί και έχει έτοιμη την παλαιότερη πρόταση τη απαλλαγής και μείωσης του ΕΝΦΙΑ για την ανακατασκευή και διατήρηση των διατηρητέων κτιρίων (κατά 100% και 50% αντίστοιχα) και ότι προτίθεται να προχωρήσει σε νομοθετική εφαρμογή της μετά την 21 Αυγούστου 2018, συνδέοντας την εφαρμογή του συγκεκριμένου  μέτρου με την αναμενόμενη απόφαση «εξόδου» της χώρας από την αυστηρή επιτροπεία των δανειστών και των μνημονίων.

Επισημάνθηκε μάλιστα ότι η συγκεκριμένη πρόταση είχε διατυπωθεί στο παρελθόν από το ΤΕΕ και είχε υιοθετηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος επί θητείας Γιάννη Μανιάτη αλλά δεν εγκρίθηκε από τον τότε υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και έμεινε ανεφάρμοστη.

Μάλιστα ο υπουργός Επικρατείας Α. Φλαμπουράρης για να τονίσει ότι είναι υπέρμαχος της πρότασης και τη δέσμευση του για την εφαρμογή της, είπε χαριτολογώντας ότι «θα έχω και εγώ όφελος από την εφαρμογή της, καθώς είμαι ιδιοκτήτης διατηρητέου ακινήτου, που το έχω ανακατασκευάσει»…

Η περιπέτεια των διατηρητέων κτιρίων

Με την ευκαιρία της συζήτησης στη Βουλή ο Νίκος Χαριολάκης ανέφερε ότι με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μνημείων την Τετάρτη 18 Απριλίου 2018 ο  Πανελλήνιος Σύλλογος Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων διοργάνωσε ημερίδα στο Μέγαρο Υπατία, όπου – δυστυχώς όπως σημείωσε με περιορισμένη συμμετοχή των εκπροσώπων κομμάτων και φορέων που είχαν προσκληθεί – παρουσιάστηκαν τα θέματα που απασχολούν αλλά και τα αιτήματα των ιδιοκτητών διατηρητέων.

Στην αιχμή των αιτημάτων που θέτουν οι ιδιοκτήτες των διατηρητέων είναι   η πλήρης νομοθετική απαλλαγή όλων των διατηρητέων κτιρίων και μνημείων από τον ΕΝΦΙΑ, η θεσμοθέτηση της διαδικασίας άμεσων χρηματικών αποζημιώσεων αντί συνέχισης του αδιεξόδου συστήματος Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, όπως επίσης η θεσμοθέτηση επιχορηγήσεων των εργασιών συντήρησης, αποκατάστασης και επανάχρησης των διατηρητέων (σε ποσοστά 50% για κατοικίες, 80% για τουριστικές υποδομές και 100% για μουσειακές χρήσεις).

Στην εκδήλωση στο Μέγαρο Υπατία, ο Νίκος Χαριολάκης, αρχιτέκτων μηχανικός, επίτιμος Δ/ντής Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού και πρόεδρος του Συλλόγου ιδιοκτητών διατηρητέων παρουσιάζοντας την σημερινή κατάσταση των Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων, που ανήκουν σε ιδιώτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) στην Ελλάδα τόνισε ότι είναι πλέον οριακή, δραματική και σε επικίνδυνη ετοιμορροπία για κτήρια και ανθρώπους!

Ο ίδιος επισήμανε ότι  16 χρόνια μετά τον νέο Αρχαιολογικό Νόμο 3028 του 2002, 26 χρόνια μετά την ομόφωνη από την Ελληνική Βουλή επικύρωση της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία της Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς ή πιο γνωστής ως Σύμβασης της Γρανάδας με τον Νόμο 2039 του 1992, 43 χρόνια μετά την ψήφιση του Συντάγματος και ειδικά του άρθρου 24 του 1975, ποιό είναι το σημερινό αποτέλεσμα;

-20.000 περίπου Διατηρητέα Κτήρια και Νεώτερα Μνημεία. Από αυτά 11.500 περίπου χαρακτηρισμένα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, 8.500 περίπου από το Υπουργείο Πολιτισμού και άλλα ακόμη από τα Υπουργεία Μακεδονίας-Θράκης και Αιγαίου. Αλλά και άγνωστος αριθμός διπλοχαρακτηρισμένων!

Ο κ Χαριολάκης είπε ακόμη ότι:  Όμως, η προστασία δεν εξαντλείται με τον χαρακτηρισμό. Αυτό το γνωρίζει άριστα η διεθνής επιστημονική κοινότητα. Γι’ αυτό, η Σύμβαση της Γρανάδας, και όλες σχεδόν οι εθνικές νομοθεσίες των Ευρωπαϊκών χωρών, περιέχουν ειδικές διατάξεις για επιχορηγήσεις, για προγράμματα αποκατάστασης, για φοροαπαλλαγές, για κίνητρα, για νέες χρήσεις, για προσθήκες κλπ, που εφαρμόζονται με επιτυχία για πολλές ΙΟετίες στις χώρες αυτές. Όμως, αυτά φαίνεται να τα αγνοεί ο Έλληνας νομοθέτης … Ποιό είναι το σημερινό αποτέλεσμα;

Δεν γνωρίζουμε πόσα από τα 20.000 περίπου Διατηρητέα Κτήρια και Μνημεία της χώρας μας, κατά τεκμήριο άριστα δείγματα της διαχρονικής Ελληνικής Αρχιτεκτονικής, πληρούν τον χαρακτηρισμό τους; Αποκατεστημένα, κατοικήσιμα, με την αρχική ή με συμβατές νέες χρήσεις, ενταγμένα στην σύγχρονη κοινωνική και οικονομική ζωή, προάγοντας την ποιότητα ζωής, τον Πολιτισμό και, γιατί όχι, και τον Τουρισμό;

Δυστυχώς μη έχοντας διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, ουδείς γνωρίζει! Από την γενική εικόνα πάντως των ιστορικών κέντρων των πόλεών μας, των παραδοσιακών μας οικισμών και τόπων, που όλοι βλέπουμε, δυστυχώς ελάχιστα έχουν αποκατασταθεί και τελούν ακόμη σε κάποια χρήση! Με εξαίρεση τις τουριστικές περιοχές, όπου εκεί έχουμε φθάσει σε άλλο άκρο. Τα νεόδμητα νεο-παραδοσιακά να υπερτερούν των χαρακτηρισμένων ως διατηρητέων και μνημείων! Ή, ακόμα χειρότερα, τα μνημεία να καταρρέουν και τα νεο-παραδοσιακά κακότεχνα αντίγραφά τους να κυριαρχούν στο τοπίο!

Οι επτά βασικές αιτίες των προβλημάτων

Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ν. Χαριολάκης παρουσίασε επτά βασικές αιτίες των προβλημάτων ως εξής:

Πρώτον, το γεγονός ότι δεν έχει γίνει ακόμη από το Κράτος μας και ιδίως από τους φορείς προστασίας (ΥΠΠΟ, ΥΠΕΝ, ΥΜΑΘ, ΥΠΑΙΓ) αποδεκτό ότι ο χαρακτηρισμός ενός κτηρίου ως διατηρητέου ή ως μνημείου, και μάλιστα χωρίς την αίτηση ή και αντίθετα στην γνώμη του ιδιοκτήτη, μετατρέπει το κτήριο αυτομάτως από αντικείμενο ιδιωτικού συμφέροντος του ιδιοκτήτη σε αντικείμενο δημοσίου συμφέροντος της κοινωνίας και των μελλοντικών γενεών, με ότι αυτό αυτοδικαίως κατά το Σύνταγμά μας συνεπάγεται (π.χ. επιχορηγήσεις, φοροαπαλλαγές κλπ).

Δεύτερον, το γεγονός ότι η ιδέα του συστήματος Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης αντί των χρηματικών αποζημιώσεων για απώλεια του ισχύοντος Σ.Δ., στην περίπτωση των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων, η οποία προβλέπεται στο άρθρο 24 του Συντάγματος μας, απέτυχε παταγωδώς, αδικώντας κατάφωρα τους ιδιοκτήτες, για 20 και πλέον χρόνια. Αναφέρουμε εδώ ότι οι κατά καιρούς σχετικοί νόμοι αντί να υλοποιούν την συνταγματική πρόβλεψη, πρακτικά την παρέκαμψαν. Ως αποτέλεσμα το Κράτος χρωστάει σήμερα στους ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων 300.000 μ2 δομημένης επιφάνειας, αξίας όσο ο μισός ετήσιος ΕΝΦΙΑ, την στιγμή μάλιστα που η επιφάνεια αυτή αντιστοιχεί μόνο στο 5-10% των 20.000 διατηρητέων που δικαιούνται τίτλους Μ.Σ.Δ.

Τρίτον, το γεγονός ότι τόσο ο νέος Αρχαιολογικός Νόμος (3028/2002) όσο και ο ΝΟΚ (4067/2012), ενώ τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τα άρθρα 1-4 της Σύμβασης της Γρανάδας, που αφορούν στις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών απέναντι στο Κράτος, όπως π.χ. μελέτες, άδειες, περιορισμούς κλπ, φαίνεται να αγνοούν πλήρως τα επόμενα άρθρα 5-10 της Σύμβασης, που αφορούν στις υποχρεώσεις του Κράτους έναντι των ιδιοκτητών, όπως π.χ. επιχορηγήσεις, προγράμματα αποκατάστασης, φοροαπαλλαγές, κίνητρα κλπ υπέρ των ιδιοκτητών κλπ.

Τέταρτον, το γεγονός ότι στην πολυδαίδαλη και ασαφή νομοθεσία μας υπάρχει διάσπαρτη σωρεία αντικινήτρων, που εμποδίζουν την συντήρηση και την αποκατάσταση των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων, ενώ απουσιάζει πλήρως η ύπαρξη κινήτρων τόσο για τους ιδιοκτήτες που κληρονόμησαν τα κτήρια αυτά όσο και για τυχόν Έλληνες και ξένους πιθανούς επενδυτές.

Πέμπτον, το γεγονός ότι δεν έχει γίνει ακόμη από το Κράτος μας αποδεκτό ότι με τον χαρακτηρισμό ενός κτηρίου ως διατηρητέου ή ως μνημείου γεννώνται τριών (3) ειδών οικονομικές υποχρεώσεις του Κράτους απέναντι στον ιδιοκτήτη του κτηρίου:

α) Η οικονομική υποχρέωση αποζημίωσης για τον Σ.Δ. που στερείται ο ιδιοκτήτης λόγω του χαρακτηρισμού, π.χ. ενός διωρόφου κτηρίου ως διατηρητέου σε περιοχή όπου ο Σ.Δ. επιτρέπει 3,4,5 ή και περισσότερους ορόφους με αντίστοιχες επιφάνειες.

β) Η οικονομική υποχρέωση επιχορήγησης του ιδιοκτήτη για το υπερβάλλον κόστος αποκατάστασης ενός διατηρητέου κτηρίου ή μνημείου που, με βάση διεθνείς στατιστικές, υπερβαίνει κατά 2-3 φορές το εύλογο κόστος των συνήθων σύγχρονων κτηρίων, και

γ) Η οικονομική υποχρέωση επιχορήγησης ή φοροαπαλλαγής του ιδιοκτήτη για την ανάγκη συνεχούς συντήρησης ενός διατηρητέου κτηρίου ή μνημείου, π.χ. με ξύλινη στέγη και κεραμίδια ή σχιστόπλακες αντί πλάκας από ΒΑ, με οροφογραφίες και τοιχογραφίες, με ξυλόγλυπτες ή γύψινες διακοσμήσεις κλπ αντί απλές επιχρισμένες επιφάνειες βαμμένες με πλαστικά χρώματα κ.ο.κ.

Έκτον, το γεγονός ότι επί σαράντα (40) και πλέον χρόνια οι 20.000 περίπου ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων παραμένουν μόνοι, αβοήθητοι και εγκαταλειμμένοι από το Κράτος, σε πλήρη αντίθεση με όσα δικαιούνται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα τόσο στο Σύνταγμα της χώρας μας όσο και στην Σύμβαση της Γρανάδας, δηλαδή χωρίς αποζημιώσεις για την απώλεια του Σ.Δ. των ακινήτων τους, χωρίς επιχορηγήσεις για το επιπλέον κόστος των μελετών και των έργων αποκατάστασης και χωρίς οικονομικές ενισχύσεις ή φοροαπαλλαγές για την αναγκαία και πολυδάπανη συνεχή συντήρηση που απαιτούν τα κτήρια αυτά. Αξίζει να τονιστεί εδώ ότι παρά τις τεράστιες συσσωρευθείσες οικονομικές υποχρεώσεις του Κράτους απέναντι στα κτήρια αυτά και τους ιδιοκτήτες τους, από το έτος 1975 ψήφισης του νέου Συντάγματος ή από το 1992 επικύρωσης της Σύμβασης της Γρανάδας ή από το έτος 2002 ψήφισης του νέου Αρχαιολογικού νόμου 3028/2002, στο άρθρο 48 του οποίου προβλέπεται η έκδοση ΠΔ το οποίο θα καθορίζει την διαδικασία των επιχορηγήσεων κλπ οικονομικών ενισχύσεων όλων των ιδιοκτητών όλων των διατηρητέων, το Κράτος μας, δεν διέθεσε στους 20.000 περίπου ιδιοκτήτες των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων της χώρας, καθ’ όλη την διαρρεύσασα 40ετία, ούτε 1 ευρώ.

Έβδομον, το γεγονός ότι, παρά τις πολύχρονες ανειλημμένες οικονομικές του υποχρεώσεις απέναντι στους ιδιοκτήτες όλων των διατηρητέων κτηρίων και μνημείων της χώρας μας, το Κράτος δεν αποδέχθηκε τις προτάσεις του Συλλόγου μας, για την απαλλαγή όλων των διατηρητέων, ανεξαρτήτως του φορέα χαρακτηρισμού και της χρονολογίας της κατασκευής τους, από τον ΕΝΦΙΑ, και παρά το γεγονός ότι τα κτήρια αυτά αντιπροσωπεύουν μόλις το 0,008 του συνόλου των 7.500.000 κτηρίων της χώρας μας!

Οι δέκα προτάσεις του Συλλόγου για τα διατηρητέα

Οι δέκα προτάσεις του Συλλόγου έχουν ως εξής:

  1. ΠΛΗΡΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΑΠΑΛΛΑΓΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΝΦΙΑ.
  2. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΜΕΣΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΑΝΤΙ ΣΥΝΕΧΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΔΙΕΞΟΔΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Μ.Σ.Δ.
  3. ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ, ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ (ΣΕ ΠΟΣΟΣΤΑ 50% ΓΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ, 80% ΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ 100% ΓΙΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ).
  4. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΕΝΟΣ ΠΙΛΟΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ- ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ (Π.Χ. ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ) ΚΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ 13 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ.
  5. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΑΝΤΙΚΙΝΗΤΡΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ.
  6. ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ (ΜΕ ΒΑΘΜΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ A, Β’, Γ).
  7. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΝΟΚ ΣΤΗΝ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΝΑΔΑΣ.
  8. ΕΝΙΑΙΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΑΡΧΕΙΟ (ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΥΠΟΥ IPCE) ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟ ΣΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ
  9. ΜΗΤΡΩΑ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΕ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΚΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ
  10. ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΩΝ (ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΛΠ) ΜΕ ΠΙΣΤΗ ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ (Π.Χ. ΤΡΕΙΣ ΜΗΝΕΣ) ΠΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΣΗ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΓΙΑ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΣΕ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΚΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ.

Πηγή: ecopress.gr

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here