Βιβλιοθήκη Κοζάνης: Παλαιά βιβλία σε καινούργια πρότυπη στέγη

Σε νέο κτίριο μετακομίζει η ιστορική Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης. Τα παλαίτυπα και σπάνια έγγραφα της βιβλιοθήκης θα στεγαστούν στο μουσείο της καινούργιας βιβλιοθήκης, το οποίο θα αφηγείται την ιστορία της συλλογής και τον ρόλο της Κοζάνης στη διάδοση των ιδεών του Διαφωτισμού.

«Γιατί στη δημοτική βιβλιοθήκη της Κοζάνης υπάρχουν εκδόσεις από την εποχή του Γουτεμβέργιου, η Χάρτα του Ρήγα και ο παγκόσμιος χάρτης του Ανθιμου Γαζή;». Το προβοκατόρικο αυτό ερώτημα καλείται να απαντήσει το νέο κτιριακό συγκρότημα που θα φιλοξενήσει από το φθινόπωρο την ιστορική Κοβεντάρειο Βιβλιοθήκη του Δήμου Κοζάνης και το μουσείο που θα περιγράφει την ιστορική εξέλιξη της πόλης, η οποία αποτέλεσε κέντρο εμπορίου και πύλη «εισόδου» των ιδεών του Διαφωτισμού. Οι σπάνιες εκδόσεις, που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα, θα βρουν νέο σπίτι και βέβαια τα απαραίτητα εργαστήρια για τη συντήρησή τους.

Για να υποδηλώσει τον ρόλο που διαδραμάτισε η Κοζάνη της εποχής η μελετητική ομάδα κατευθύνθηκε σε μια «μη συμβατική, πρωτοποριακή και σύγχρονη μορφολογική αντίληψη στον σχεδιασμό των κτιρίων», όπως λέει στην «Κ» ο επικεφαλής αρχιτέκτονας Παναγιώτης Τζώνος. Ενα τριγωνικό, τραπεζοειδές σχεδόν οικόπεδο που φιλοξενούσε δύο αποθήκες του Δήμου Κοζάνης, μετατράπηκε σε ένα συγκρότημα δύο κύριων κτιρίων που συνδέονται με μια «γέφυρα» κοινόχρηστων χώρων. Τον μεγαλύτερο όγκο καταλαμβάνει το κτίριο της βιβλιοθήκης το οποίο φιλοξενεί ένα σύγχρονο αναγνωστήριο, βιβλιοστάσια, παιδική βιβλιοθήκη, χώρους εκδηλώσεων (αμφιθέατρο), καφέ και υπόγειους χώρους στάθμευσης.

«Οι χώροι διατηρούν τις διακριτές λειτουργίες τους, η βιβλιοθήκη λειτουργεί αυτόνομα σε σχέση με το μουσείο, το ίδιο και το φουαγιέ με το αμφιθέατρο σε σχέση με τη βιβλιοθήκη, ενώ την ίδια στιγμή συνδέονται νοηματικά και ουσιαστικά καθώς το μουσείο αναδεικνύει την αξία της βιβλιοθήκης και την ιστορία της Κοζάνης», σημειώνει ο κ. Τζώνος. Τους στιβαρούς, γεωμετρικούς, όγκους των κτιρίων περιβάλλει μια προστατευτική επένδυση από λεπτές πλάκες διαφόρων μεγεθών, η οποία «υπονομεύει» ευχάριστα το αυστηρό προφίλ της κατασκευής και δίνει μια μοντέρνα αίσθηση στο σύνολο.

Το μουσείο

Σε πέντε θεματικές ενότητες διαρθρώνεται το μουσείο της νέας βιβλιοθήκης, η οποία είναι η πρώτη στην Ελλάδα που ιδρύει έναν μουσειακό χώρο για την προβολή του έργου και της ιστορίας της. Οι ενότητες αφορούν τον Διαφωτισμό στην Κοζάνη και στη Δυτική Μακεδονία, την εξέλιξη της πόλης, την εκπαίδευση, τη διοικητική διάρθρωση, ειδικά κατά την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη θρησκεία, καθώς οι πρώτοι τόμοι της βιβλιοθήκης είχαν θρησκευτικό περιεχόμενο και συλλέγονταν από μοναχούς και εκπροσώπους της Εκκλησίας, ενώ θα τιμηθούν οι μεγάλοι ευεργέτες της. «Σκοπεύουμε να αναβιώσουμε την αίσθηση των μεγάλων βιβλιοθηκών του Διαφωτισμού, οπτικά και νοηματικά, με μεγάλα ράφια γεμάτα βιβλία, αντικείμενα από το λαογραφικό μουσείο της Κοζάνης και τα παλαίτυπα που θα εκτίθενται σε ειδικές προθήκες», σημειώνει η καθηγήτρια Ματούλα Σκαλτσά, υπεύθυνη της μουσειολογικής μελέτης.

Η ανάπτυξη της βιβλιοθήκης ξεκίνησε ιστορικά τον 17ο αιώνα με θρησκευτικά και φιλολογικά βιβλία και σταδιακά επαυξάνει τη συλλογή της με δωρεές επιφανών Κοζανιτών. Ανάμεσα στα παλαίτυπα που θα στεγαστούν στο νέο κτίριο βρίσκονται τα «Μετά τα Φυσικά» και το «Περί ζώων ιστορίας» του Αριστοτέλη (έκδοση 1497), αντίγραφο της Χάρτας του Ρήγα (έκδοση 1796-97), ο Παγκόσμιος χάρτης του Ανθιμου Γαζή (1800), η «Εφημερίς», η πρώτη ελληνική εφημερίδα των αδελφών Μαρκίδων Πούλιου (1790-97) και περίπου 150.000 βιβλία, έντυπα, περιοδικά και αρχειακά έγγραφα. Αυτήν την περίοδο πραγματοποιείται ο εγκιβωτισμός των βιβλίων και το φθινόπωρο θα αρχίσει η μεταφορά τους στο νέο κτίριο.

Πηγή: kathimerini.gr