Πόνημα με μαρτυρίες, αφηγήσεις και φωτογραφικά ντοκουμέντα της κας Μαρίας Παπαιωάνου, προέδρου τοπικής κοινότητας Λάγκας, δήμου Άργους Ορεστικού

«Οι δαίμονες αλαλάζουν

όταν ένας καλός άνθρωπος πηγαίνει στον πόλεμο.

Η νύχτα πέφτει και πνίγει τον ήλιο

όταν ένας καλός άνθρωπος πηγαίνει στον πόλεμο.

Η φιλία πεθαίνει και η αληθινή αγάπη αρρωσταίνει.

Η νύχτα πέφτει και το σκότος σηκώνεται

όταν ένας καλός άνθρωπος πηγαίνει στον πόλεμο

Οι δαίμονες τρέχουν, αλλά μετρούν το κόστος

Η Ιστορία γράφτηκε, το παλικάρι χάθηκε»

Στίβεν Μόφφατ

 

 

Ίσως, είναι υπερβολικό να το πω, αλλά κάθε φορά που έβλεπα το όνομα ενός ακόμη νεκρού ήρωα, μου φαινόταν σα να άκουγα μια φωνή, να μου λέει παρακλητικά:

«Σε παρακαλώ, αποθήκευσε και το δικό μου όνομα. Όχι για τη δόξα! Αλλά για να μη χωρίσω από τους νεκρούς συντρόφους μου!»

Και είναι τιμή μου να το κάνω. Έχουμε το προνόμιο να ζούμε σε έναν τόπο πουγ έννησε ήρωες σύγχρονους, που απέδειξαν ότι η αγάπη για την πατρίδα είναι το υπέρτατο αγαθό, και χωρίς αυτό δεν υπάρχει ζωή. Αξιωθήκαμε να πατάμε το ίδο χώμα που γέννησε αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους που μεγάλυναν αυτήν την χώρα ακόμα περισσότερο. Έτσι επιβάλλεται το ελάχιστο αφιέρωμα σε ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας,  τον Λαγκιώτη Βασίλειο Παπαλάμπρου και τον Αργείτη Κωνσταντίνο Κέντρα. Φίλοι στη ζωή, αχώριστοι και στο θάνατο, δεν θα μπορούσαν παρά να μνημονεύθούν μαζί τώρα.

Η ταπεινή αυτή προσπάθεια ας είναι ένας φορος τιμής στους γίγαντες αυτούς της Ιστορίας μας. Ας συγχωρήσουν τις αδυναμίες και τις ατέλειές της.

 Πρέπει να τονιστεί ότι, όταν εκδηλώθηκε η εισβολή του Αττίλα, οι αξιωματικοί και οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ ζούσαν σε εχθρικό περιβάλλον. Είχαν εξελιχθεί με τέτοιο τραγικό τρόπο τα γεγονότα, που μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων Κυπρίων, οπαδών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τους θεωρούσαν ως χουντικούς, πραξικοπηματίες και προδότες, εχθρούς της Κύπρου και του λαού της.

Η μαύρη προπαγάνδα των ημερών εκείνων έκανε μια μεγάλη μερίδα του λαού μας να ρίχνει το ανάθεμα στην ΕΛΔΥΚ και τους Ελλαδίτες αξιωματικούς, που υπηρετούσαν στην Εθνική Φρουρά. Σε αυτούς ριχνόταν όλο το βάρος της ευθύνης και της ενοχής για το πραξικόπημα. Κατηγορούνταν ότι δολοφονούσαν αδιάκριτα «νομιμόφρονες πολίτες» και θεωρούνταν εχθροί της Κύπρου και του λαού της. Αυτοί οι άνθρωποι οι αδικημένοι, οι «αναθεματισμένοι», οι εχθροί της Κύπρου και του λαού της, οι «προδότες» και «ανάξιοι Έλληνες», διέψευσαν με τον πανηγυρικότερο τρόπο τούς κατηγόρους τους. Απέδειξαν με τη δράση και τη θυσία τους ότι ήταν γνήσιοι Έλληνες, υπερπατριώτες, υπερασπιστές της Κύπρου και του λαού της.

Θεσπίστηκε λοιπόν η 29η Οκτωβρίου ως Ημέρα Mνήμης Αγνοουμένων Κύπρου- ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στους ήρωες.

 

 

 

 ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΟΥ

Εικόνα: ο ήρωας Βασίλειος Παπαλάμπρου

Α.Μ. 37358

Ανθυπολοχαγός (ΠΖ)

ΠΑΠΑΛΑΜΠΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ του Δημητρίου

Από την Λάγγα της Καστοριάς

Εξαφανίσθηκε στην Κύπρο και κυρήχθηκε αγνοούμενος στις 16/08/1074

Ο συνταγματάρχης Βασίλειος Παπαλάμπρου, γεννήθηκε στη Λάγγα Καστοριάς, την 12η Οκτωβρίου 1931. Ήταν υιός του Δημητρίου και της Αθηνάς Παπαλάμπρου, 3ος στη σειρά. Περιγράφεται ως ενθουσιώδης άνθρωπος. Παλικάρι. Καλοκάγαθος άνθρωπος, έξυπνος, δραστήριος, ψύχραιμος και χαρούμενος. Πολύ αγαπητός στον κόσμο.

Εισήλθε στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, την 27η Ιανουαρίου 1950 και αποφοίτησε με τον βαθμό του δεκανέα, την 6η Δεκεμβρίου 1951.

Το 1950 έφυγε από το Άργος, όντας καταφυγών του Εμφυλίου Πολέμου, για να καταταγεί στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών (Σ.Μ.Υ.) Την χρονιά της ίδρυσης της σχολής. Ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1949 Και τον Ιανουάριο του 1950 κατετάγη. Δεν ήταν μόνος του. Ολόκληρη παρέα από τη Λάγκα ήταν. Απαρτίζονταν η παρέα από τους: Βασίλειος Παπαλάμπρου, Αποστόλης Θεοχάρης, Ιωάννης Παπαϊωάννου, Φίλιππος Κατσάνου, Μιλτιάδης Ριζόπουλος και ο Δημήτριος Παπαβασιλείου. ξεκίνησαν από το Άργος ορεστικό και όχι από τη Λάγκα, επειδή ήταν ακόμ ακαταφυγόντες λόγω του εμφυλίου Πολέμου. Συγκεκριμένα, η ημερομηνία αναχώρησής τους ήταν η 20η Ιανουαρίου 1950. Η σχολή έδρευε στην Πάτρα. Έφτασαν στις 27 Ιανουαρίου στην Πάτρα. Κατατάγηκε ο Βασίλης στον 3ο Λόχο. Η εκπαίδευση διήρκεσε 2 χρόνια. Μάλιστα, λόγω του νεαρού της ηλικίας του, καθυστέρησε η ορκομωσία του. Ήταν μόλις 17 ετών. Περίμενε 3 μήνες για να πάρει όπλο στα χέρια του. Πολύ σκληρή η εκπαίδευση, σιδερένια η πειθαρχία. Χαρακτηριστικό στοιχείο αυτής ήταν μια πινακίδα που έμεινε αξέχαστη που έγραφε: «Επιτρέπεται το τροχάδην, απαγορεύεται το βάδην».

Εικόνα: το πρώτο Πάσχα στη ΣΜΥ. Πασχαλινό τραπέζι. Διακρίνονται οι:

Όρθιοι: 1ος Παπαβασιλείου Δημήτριος εκ Λάγκας, 2ος Θεοχάρης Απόστολος εκ Λάγκας, 3ος Παπαλάμπρου Βασίλειος εκ Λάγκας.

Καθιστοί από δεξιά: 1ος Ιωάννης Παπαϊωάννου εκ Λάγκας, 2ος Κωνσταντίνος Κέντρας εξ Άργους Ορεστικού

Από τη σχολή πήγε στο Κέντρο Νεοσυλλέκτων Μεσολογγίου. Από εκεί, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Φοίτησε κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, στα διάφορα σχολεία του όπλου του. Υπηρέτησε σε διάφορες Μονάδες, ανάλογα κάθε φορά του βαθμού του.

Έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ν. Κορέας, από 11 Ιουνίου 1953 έως και 2 Ιουνίου 1954. Πήγε στην πρώτη γραμμή από τους πρώτους. «Μέσα στην φωτιά». Κι εκεί αγνοούνταν για κάποιες μέρες. Τους είχαν κυκλώσει και δε μπορούσαν να φύγουν. Έμειναν κρυμμένοι με την περίπολό του. Παρόλα αυτά, οι Βορειοκορεάτες δεν μπόρεσαν να τους ανακαλύψουν. Επέστρεψε με παράσημα. Και δώρα για όλους τους συγγενείς και φίλους από το χωριό.

Στον τελευταίο σταθμό της ζωής του στην Ελλάδα υπηρετούσε στην Κόνιτσα. Στην τελευταία του συνάντησε το 1973 με τον Αποστόλη Θεοχάρη, του μίλησε για την μετάθεσή του στην Κύπρο. Παρά τις αντιρρήσεις του καρδιακού του φίλου και συγγενή, που επέμενε να τον προφυλάξει, αυτός είχε πάρει την απόφασή του και έφευγε. Τόση ταλαιπωρία είχε τραβήξει κάποια χρόνια πριν στην Κορέα, αλλά δεν ήθελε να ξεκουραστεί. Όμως, όπως είχε εξομολογηθεί σε κάποιον φίλο του, πίστευε ότι δεν θα επιστρέψει ζωντανός από εκεί.  Έφυγε για Κύπρο. Στην ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου ) υπηρέτησε με το βαθμό του ανθυπασπιστή, από 31 Ιουλίου 1972 έως και την 16η Αυγούστου 1974, ως διμοιρίτης Διμοιρίας ΠΑΟ 75 χιλιοστών του Λόχου Βαρέων Όπλων.

Εξαφανίσθηκε, μαχόμενος εναντίον των Τούρκων, κατά τη μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, την 16 Αυγούστου 1974, στο ύψωμα Αγίου Γεωργίου. Στην επίθεση του «Αττίλα» είχε εξουδετερώσει τα μισά άρματα, και γι’ αυτό υπήρξε ιδιαίτερο μένος εναντίον του. «Γι’ αυτό και όταν σκοτώθηκε, τον λιάνισαν με τις ερπύστριες. Γι’ αυτό και θεωρούνταν αγνοούμενος. Εξαφανισθείς». Όμως, ο Αποστόλης Θεοχάρης μετά από λίγο καιρό συνάντησε κάποιον Νικολούδη από την Κρήτη, φίλο και συνάδελφο, επίσης συνάδελφο του Βασίλη. Όπως αυτός ομολόγησε: «Εγώ ήμουν εκεί δίπλα, και όμως κατάφερα κι έφυγα. Ο Βασίλης έμεινε. Ο Βασίλης είναι νεκρός. Γινόταν χαλασμός εκεί».

Η τραγική ειρωνία είναι ότι λίγες μέρες πριν το θλιβερό γεγονός είχε μηνύσει τους φίλους του ότι είχε πάρει μετάθεση για Καστοριά. Να ψάξουν να τουν βρουν σπίτι, γι’ αυτόν και την οικογένειά του. Δεν ήρθε ποτέ.

Παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του κ. Ελένη Δραγώνα το 1957. Απέκτησαν 2 κόρες την Αθηνά και την Ιωάννα.

Ήταν πολεμιστής του ΕΣΚΕ στην Κορέα και μάλιστα από τους πρώτους Μόνιμους Υπαξιωματικούς, που ανήκαν στις 2 πρώτες σειρές αποφοίτων της Σ.Μ.Υ. Μετείχε  στην 16η Αποστολή και είχε επιδείξει τέτοια πολεμική δράση, ώστε πολλές ήταν οι διακρίσεις που κοσμούσαν το στήθος του. Μεταξύ αυτών:

  1. Ευαρέσκεια Προέδρου Δημοκρατίας Κορέας GYGMANRHEE
  2. Μετάλλιο Κορεάτικης Εκστρατείας
  3. Αμερικανικό Μετάλλιο
 

 

4.  4. Μετάλλιο Ευδοκίμου

5.      Υπηρεσίας Γ’ Τάξεως      

 

6.  5. Μετάλλιο Ευδοκίμου

7.     Υπηρεσίας Β’ Τάξεως

8.  (ασημένιο)

 

  1. Πολεμικός σταυρός Γ’ Τάξεως, ως αγνοούμενος στις επιχειρήσεις της Κύπρου.

ΠΡΟΑΓΩΓΕΣ:

ΒΑΘΜΟΣ ΧΡΟΝ. ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΥΚ. ΔΙ’Η
ΑΝΘ/ΣΤΗΣ 13.11.1968 206/68 ΕΔΥΕΘΑ
ΑΝΘ/ΛΓΟΣ 16.8.1974 6/75 ΕΔΥΕΘΑ
ΣΥΝΤ/ΧΗΣ ΠΖ 12.12/2008 7/1178/2008 ΥΠΕΘΑ

 

Όλη η Κύπρος έπεφτε από την άνευ αντιστάσεως προέλαση των Τούρκων και στην ΕΛΔΥΚ, η καλύτερη Τουρκική δύναμη δεν είχε προχωρήσει ούτε μέτρο. Ενώ οι επιθέσεις διαδέχονταν η μια την άλλη χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Το χρονικό- Η Επική Μάχη της «ΕΛΔΥΚ» Παραμονές της Παναγιάς του 1974!

Τις παραµονές του «ΑΤΤΙΛΑ 2», το µεγαλύτερο µέρος της ΕΛΔΥΚ βρέθηκε σε χώρους διασποράς, νότια του στρατοπέδου και πολύ κοντά σε αυτό. Στις 13 Αυγούστου συµπτύχθηκε προς το χωριό Λακατάμια.

Στο στρατόπεδο παρέμειναν τρεις (κατ’ άλλους δύο) λόχοι, υπό τον αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Σταυρουλόπουλο. Η πρώτη τουρκική επίθεση εκδηλώθηκε στις 14 Αυγούστου, αργά το πρωί, αφού προηγήθηκε προσβολή του στρατοπέδου από την αεροπορία και το πυροβολικό.

Προπορεύονταν τα άρματα και σε πυκνούς σχηματισμούς ακολουθούσε η ΤΟΥΡΔΥΚ, ενισχυμένη με 700 επιπλέον άνδρες.

Μέχρι το απόγευμα, οι Τούρκοι είχαν διενεργήσει τρεις επιθέσεις, αλλά προσέκρουσαν στη σθεναρή αντίσταση της ΕΛΔΥΚ, οι μαχητές της οποίας αγνοούσαν ότι στο άλλο άκρο της Λευκωσίας, στη Μια Μηλιά, η άμυνα είχε καταρρεύσει.

Την επομένη, 15 Αυγούστου, επαναλήφθηκε το ίδιο σκηνικό. Παρότι ο Αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος ζήτησε ενισχύσεις, έλαβε μόνο τρία τεθωρακισμένα οχήματα Marmon-Herrington, τα οποία θα ήταν εύκολη λεία για τα Μ-48 των Τούρκων.

Πρωί πρωί της Παναγίας οι Τούρκοι αναμένονται αλλά δε φαίνονται πουθενά. Οι φήμες έλεγαν ότι έγινε ανακωχή. Όμως κατά τις 11.00 η ώρα οι Τούρκοι με ξαφνικό και συντονισμένο πυρ επιτέθηκαν ξανά κατά των ΕΛΔΥΚάριων. Παρά τις λυσσώδεις επιθέσεις μιας ολόκληρης μέρας, η ΕΛΔΥΚ δεν πέφτει. Το πιο σημαντικό όμως είναι οι απώλειες, αφού η πεδιάδα είχε στρωθεί με τα κορμιά των Τούρκων στρατιωτών. Οι απώλειες της ΕΛΔΥΚ είναι μικρές και όσο προχωρεί ο πόλεμος είναι ακόμα μικρότερες λόγω της εμπειρίας των μαχητών… Μπροστά από τις θέσεις άμυνας των ανδρών της ΕΛΔΥΚ, έπεσαν δεκάδες Τούρκοι στρατιώτες, μερικοί δε έφθασαν στα ακραία συρματοπλέγματα του στρατοπέδου, επάνω στα οποία φονεύθηκαν. Παραδόξως, την παραμονή της Παναγίας και την ημέρα της εορτής της, η ΕΛ.ΔΥ.Κ. δεν είχε ούτε ένα νεκρό στρατιώτη. Είχε μόνο δύο τραυματίες.

Οι ΄Ελληνες γίγαντες, μείνανε για να υπερασπίσουν το στρατόπεδό τους. Για την τιμή των όπλων και την αιώνια δόξα της πατρίδας! Η μάχη άνιση πέρα από κάθε φαντασία!

Μία από τις πιο γλαφυρές καταθέσεις ήταν αυτή του Διονύση Πλέσσα:

«Στις 15 Αυγούστου, πήγε σχεδόν μεσημέρι και οι Τούρκοι δεν μας ενόχλησαν. Κατά τις 11.00 άρχισε η επίθεσή τους, πιο οργανωμένη από τις άλλες. Ανάμεσα στα άρματα εκινείτο το πεζικό και προπορευόταν ένας αξιωματικός, ο οποίος έδινε τα παραγγέλματα με μία σφυρίχτρα. Σφύριζε, ξεκινούσανε. Ξανασφύριζε, σταματούσανε. Μας έκανε εντύπωση ότι επιτίθεντο αφύλαχτοι, γι’ αυτό και είχαν φοβερές απώλειες. Έφθασαν πολύ κοντά μας και εμείς είχαμε διαταγή από τον λοχαγό Σταυριανάκο να τους αφήσουμε να πλησιάσουν και μετά να κτυπήσουμε. Είχαμε και κάποια κάλυψη από το Πυροβολικό, υπήρχε ένας Κύπριος ανθυπολοχαγός, ο Κίτρου, που έκανε υπεράνθρωπες προσπάθειες να μας υποστηρίξει. Έπεσε λοιπόν ένα βλήμα του Πυροβολικού ακριβώς μέσα στην μπούκα του προπορευόμενου άρματος, που σταμάτησε. Όσοι ήταν μέσα σκοτώθηκαν. Τα υπόλοιπα τρία ανέστρεψαν και οπισθοχώρησαν. Οι Τούρκοι δεν ήταν προετοιμασμένοι για οπισθοχώρηση και τα έχασαν. Τότε ακούσαμε τον λοχαγό Σταυριανό μέσα από το όρυγμά του, που φώναξε:

– Ρε! Είσαστε άντρες;

– Ναι! απαντήσαμε όλοι μαζί.

Και διέταξε έφοδο.

Εμείς ήμασταν 33 άτομα. Βάλαμε ξιφολόγχη, βγήκαμε έξω και τους κυνηγήσαμε σε μία ευθεία. Κάποιοι από τους Τούρκους πέρασαν το δρόμο και διέφυγαν. Οι περισσότεροι όμως, περίπου 100, κρύφτηκαν πίσω από ένα υδραγωγείο. Έβγαζαν το κεφάλι τους σιγά σιγά και προσπαθούσαν να διασχίσουν το δρόμο. Όποιοι πέρασαν, γλίτωσαν. Κάποια στιγμή επεχείρησαν να βγουν όλοι μαζί. Στήσαμε τα πολυβόλα και τους θερίσαμε. Ανέβηκε το ηθικό μας. Μας συγκίνησε ότι αυτό έτυχε την ημέρα της Παναγίας».

Βαρύτατος όμως υπήρξε και ο φόρος αίματος της ΕΛΔΥΚ, με απώλειες που υπερέβησαν κατά πολύ αυτές όλων των προηγούμενων ημερών. Οι νεκροί και αγνοούμενοι ανήλθαν στους 82, από τους οποίους 3 αξιωματικοί και 80 οπλίτες. Ενώ στην Κύπρο χάνονταν Ελλαδίτες στρατιώτες, εκπληρώνοντας στον υπέρτατο βαθμό τις συνταγματικές τους υποχρεώσεις, εγκαταλειμμένοι πλην μαχόμενοι πλάι στους Κύπριους αδελφούς τους, στην Αθήνα κυριάρχησε η ίδια απάθεια και αναποφασιστικότητα, όπως και επί «ΑΤΤΙΛΑ 1».

Οι ελληνικές απώλειες
Ως προς το στρατιωτικό προσωπικό, ο θλιβερός κατάλογος ήταν:
Νεκροί Ελλαδίτες αξιωματικοί: 18 (οι 3 της ΕΛΔΥΚ)
Νεκροί Ελλαδίτες οπλίτες: 70 (οι 41 της ΕΛΔΥΚ)
Νεκροί Κύπριοι οπλίτες: 269
Αγνοούμενοι Ελλαδίτες, αξιωματικοί και οπλίτες: 83

Οι αγνοούμενοι Κύπριοι στρατιωτικοί ανήλθαν σε αρκετές εκατοντάδες. Το σύνολο των τραυματιών έφθασε τους 1.300 αξιωματικούς και οπλίτες.

Από τα ξημερώματα της 14ης Αυγούστου, το πυροβολικό και η αεροπορία των Τούρκων άρχισαν να βομβαρδίζουν μανιασμένα το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ.. Ακολούθησαν όπλα καμπύλης τροχιάς, όλων των διαμετρημάτων και άρματα μάχης.Διοικητής και των τριών Λόχων ήταν ο Υποδιοικητής της ΕΛ.ΔΥ.Κ., Αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρόπουλος.

Περιγράφει ο Στρατιώτης της 103 σειράς του Λόχου Διοικήσεως της ΕΛ.ΔΥ.Κ., την επίθεση των Τούρκων, Αστέριος Κυριακόπουλος, από την Λάρισα.

Αυτοί ήταν οι ΄Ελληνες κι αυτούς οι Τούρκοι δεν τους νίκησαν ποτέ!

Ξημέρωσε της Παναγίας και οι Τούρκοι ξεκίνησαν με το ξημέρωμα να συλλέξουν τους εκατοντάδες νεκρούς τους κοντά στις δικές τους γραμμές. Να πλησιάσουν τις δικές μας δεν το τόλμησαν καθόλου! Η χθεσινή ήττα και τα δεινά που πέρασαν τους απέτρεψαν. Παραδόξως, την παραμονή της Παναγίας και την ημέρα της εορτής της, η ΕΛ.ΔΥ.Κ. δεν είχε ούτε ένα νεκρό στρατιώτη. Είχε μόνο δύο τραυματίες.

Περί της 10.30΄ της 15ης Αυγούστου, άρχισαν και πάλι ισχυρότατοι βομβαρδισμοί από αέρος με βαριά πυροβόλα, όλμους και τα άρματα τα οποία πλησίαζαν ξερνούσαν φωτιά και ατσάλι και επέστρεφαν πίσω. Οι βομβαρδισμοί επαναλαμβάνονταν κατά διαστήματα μέχρι το ματωμένο εκείνο δειλινό…΄Ηρθε η νύχτα και το σκοτάδι κάλυψε τους εμπολέμους. Νεκρική σιγή επικρατούσε στις αντιμαχόμενες πλευρές. Ένα κακό προαίσθημα κρατούσε ξύπνιους πολλούς Ελδυκάριους… Άκουγαν όλη την ημέρα τους αξιωματικούς τους να ζητούν ενισχύσεις από το Γ.Ε.Φ. και να λαμβάνουν αρνητικές απαντήσεις. Στις γύρω περιοχές του στρατοπέδου, δεν παρουσιαζόταν καμιά κίνηση από Ελληνικής πλευράς. Εστάλησαν μικρές αναγνωριστικές περίπολοι να ελέγχουν τις περιοχές στα πέριξ του στρατοπέδου μήπως και οι Τούρκοι τους κυκλώσουν. Πλήρης σιγή…δεν υπήρχαν μετακινήσεις από καμία πλευρά…. Εκείνο το βράδυ οι στρατιώτες της ΕΛ.ΔΥ.Κ. ανακάλυψαν λίγα ψωμιά μέσα στο στρατόπεδο και μερικά κουτιά από ζαχαρούχο γάλα. Έφαγαν όσοι πρόλαβαν από λίγο. Εκείνη η νύχτα τους φάνηκε ατελείωτη…την βαριά ατμόσφαιρα ενέτεινε η δυσωδία των εκατοντάδων νεκρών Τούρκων στρατιωτών που βρίσκονταν πλησίον του στρατοπέδου.

Η ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΗΜΕΡΑ

Ο Παπαλάμπρου και ο επίσης ανθυπασπιστής Κέντρας, αχώριστοι φίλοι, σήκωσαν όλο το βάρος της επίθεσης. Με τα ΠΑΟ στα χέρια τους, έβαλαν ακατάπαυστα εναντίον των τουρκικών αρμάτων. Χτυπούσαν από απόσταση αναπνοής. (Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων)

Ξημέρωσε 16η Αυγούστου η και οι Τούρκοι άρχισαν να δείχνουν πολύ μεγάλη κινητικότητα. Με τα μάτια έξω από τις κόγχες οι «300» παρακολουθούν τις κινήσεις τους. Θα επιτεθούν! Άρματα άρχισαν να ανάβουν τις μηχανές τους. Τρέμει η γη από την μαζική κινητοποίηση των αρμάτων και των βαρέων όπλων των Τούρκων.

Ηταν 08.30΄ το πρωί, όταν δεκάδες Τούρκικα αεροσκάφη άρχισαν ανενόχλητα να βομβαρδίζουν εκ νέου το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ.. Έριχναν κάθε είδους βόμβες, ρουκέτες και το φρικτό ναπάλμ. Ακολούθησε το πυροβολικό και οι όλμοι. Οι Τούρκοι άρχισαν να κινούνται από δύο κατευθύνσεις. Από τον Γερόλακο και από το μέρος του Κιόνελι. Είναι πλέον σε απόσταση 800 μέτρων.

Προηγούνται τα άρματα και ακολουθεί πλήθος πεζικών τμημάτων. Ήρθαν νέα ξεκούραστα τμήματα Καταδρομών. Οι Τούρκοι εκείνη την ημέρα είχαν αποφασίσει πως θα θυσίαζαν τα πάντα για να καταλάβουν το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ.. Πίστευαν πως μέσα υπάρχουν πάνω από 1.000 αμυνόμενοι στρατιώτες. Τα τμήματα από την κατεύθυνση του Κιόνελι σταμάτησαν την προέλασή τους. Υποστήριζαν τα τμήματα που προέλαυναν από την πλευρά του Γερόλακου. Την επίθεση θα δέχονταν ο 4ος Λόχος και ο Λόχος Διοικήσεως.

Εικόνα: Άρχισε το Ελληνικό πυροβολικό να βάλει εναντίων των Τούρκων. Ήταν η 187 Μ.Π..

Εικόνα: Δραματική φωτογραφία μιας εκ των αντεπιθέσεων της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου) εναντίων Τουρκικών θέσεων

Με τα εύστοχα πυρά της σκόρπιζε τους Τούρκους, ενώ ανατινάχτηκαν από τα πυρά της πολλά Τούρκικα άρματα μάχης. Οι Τούρκοι δέχονταν και τα εύστοχα πυρά των Ελδυκάριων συνεχώς. Η επίθεσή τους άρχισε να κλονίζεται σοβαρά. Σταμάτησε…. Ταυτόχρονα και από άγνωστη μέχρι σήμερα αιτία, σταμάτησε τα δραστικά πυρά της και η 187 Μ.Π.. Οι Τούρκοι δεν πίστευαν στα μάτια τους. ΄Έμειναν αποσβολωμένοι να κοιτάζουν το στρατόπεδο μπροστά τους. Σαράντα βαριά άρματα και τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού ξεχύθηκαν κατά πάνω στον 4ο Λόχο και τον Λόχο Διοικήσεως. Τρία μηχανοκίνητα Τάγματα Τούρκων επιτίθονταν από την πλευρά του Γερόλακου και δύο από την πλευρά της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ.. Η Τουρκική αεροπορία με πρωτοφανή μανία ανέσκαπτε το έδαφος και πολυβολούσε ότι κινούταν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ..

Στις 11.30 διερράγη το αριστερό τμήμα της αμυντικής διάταξης. Οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ προσβάλλονταν τώρα από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις, κινδυνεύοντας με περικύκλωση και εγκλωβισμό. Η κατάσταση ήταν απελπιστική και οι Τούρκοι εισέρχονταν πλέον εντός του στρατοπέδου, όταν ο αντισυνταγματάρχης Σταυρουλόπουλος διέταξε υποχώρηση. Ήταν 12 η ώρα το μεσημέρι όταν οι ορδές του Αττίλα ξεχύθηκαν κατά εκατοντάδες εναντίων των υπερασπιστών του στρατοπέδου.

Να πώς περιέγραψε τις δραματικές σκηνές ο λοχίας Πλέσσας:

«Για να γίνει η οπισθοχώρηση σωστά, έπρεπε να φύγουν οι πρώτοι από τη μέση, να κρατάμε οι υπόλοιποι από τα πλάγια και σιγά σιγά, ένας ένας, να φεύγουμε, μέχρι να φύγουν και οι τελευταίοι. Διέταξα οπισθοχώρηση, αλλά δεν έφευγε κανείς. Είχαμε δεθεί μεταξύ μας. Και ήξεραν οι μεσαίοι που έπρεπε να φύγουν πρώτοι, ότι οι τελευταίοι θα σκοτωθούν. Φώναξα, έβρισα. Δεν έφευγαν. Κάποια στιγμή κάποιος ξεκίνησε. Οι περισσότεροι από εμάς φονεύθηκαν κατά την υποχώρηση…

Ο Ανθυπασπιστής Παπαλάμπρου του ΛΒΟ φώναζε και ακουόταν μέχρι το Κιόνελι!

«Απάνω τους λιοντάρια μου»! Ο Παπαλάμπρου και ο Ανθυπασπιστής Κέντρας αχώριστοι φίλοι πέρασαν μαζί στο πάνθεον των Ελλήνων Ηρώων! Σήκωσαν όλο το βάρος της επίθεσης. Με τα ΠΑΟ στα χέρια τους έβαλαν ακατάπαυστα εναντίων των Τουρκικών αρμάτων. Χτυπούσαν από απόσταση αναπνοής!

Ο Κώστας Κέντρας έπεσε βαριά τραυματισμένος. Πλάι του ο Παπαλάμπρου δεν τον άφησε! Συνέχισε μόνος του να μάχεται εναντίων των Τουρκικών αρμάτων. Χάθηκαν και τα δύο παλικάρια.

Τα Τούρκικα άρματα έφτασαν πλέον στο Β΄ύψωμα που υπερασπίζεται ο Λόχος Διοικήσεως. Κόλαση πυρός! Η κατάσταση ξεπερνάει κάθε περιγραφή! Τα Τούρκικα άρματα ανατινάζουν τους σύγχρονους Λεωνίδες σχεδόν εξ επαφής! Τούρκοι στρατιώτες εισέρχονται στο ύψωμα και ξεκινά μάχη σώμα με σώμα! Τα Τούρκικα άρματα χτυπάνε ότι κινείται, ακόμη και τους δικούς τους στρατιώτες! Οι Λέοντες πετάγονται από τα ορύγματά τους και μάχονται με πάθος και απίστευτη τρέλα! Σκοτώνουν ακατάπαυστά τους Τούρκους! Πολλοί χτυπιούνται από ολόκληρες ριπές και δεν πέφτουν… συνεχίζουν! Η χρήση ινδικής κάνναβης το πρωί της επίθεσης επιβλήθηκε στα επιτιθέμενα Τμήματα Πεζικού των Τούρκων. Εξέρχονται με τις λόγχες εφ’ όπλου οι Ελδυκάριοι και συγκρούονται με πάταγο με τους Τούρκους! Ανεβαίνουν πάνω στα άρματα! Προσπαθούν να τα καρφώσουν με τις λόγχες καθώς σώθηκαν τα πυρομαχικά τους! Τα άρματα λιώνουν ότι κινείται! Τούρκους και ΄Ελληνες μαζί! Τα αεροσκάφη επίσης χτυπούν την Ελληνοτουρκική πλέον μάζα αδιάκριτα!

Ο Λοχαγός Σταυριανάκος ουρλιάζοντας καλύπτει με τις κραυγές του ολόκληρη την οχλοβοή και τον πάταγο της μάχης! « Ας μας πατήσουν ! Ούτε βήμα πίσω!» Πάγωσε το αίμα στις φλέβες των Τούρκων! Τρέχουν να κρυφτούν στα ορύγματα και τα λαγούμια από όπου εξήλθαν τα λιοντάρια της ΕΛ.ΔΥ.Κ.. Σκηνές αποκάλυψης! Ο Σταυριανάκος ορμάει μόνος του και άοπλος κατά ενός άρματος! Το σταματά με τις ιαχές του! Όμως πυροβολεί από μικρή απόσταση και αποκεφαλίζει τον Σταυριανάκο!

Το πρώτο κύμα των Τούρκων στρατιωτών σχεδόν εξολοθρεύτηκε ολοσχερώς! Δεύτερο κύμα ακολούθησε αμέσως να εισέρχεται σαν μεθυσμένο. Πέφτουν οι Τούρκοι από τα δικά τους πυρά, από τις λόγχες των Ελδυκάριων! Η διμοιρία του Σταυριανάκου πέφτει μαχόμενη σχεδόν μέχρι ενός! Οι διαταγές του Σταυριανάκου ισχύουν και μετά τον θάνατό του! «Ούτε ένα βήμα πίσω Λεοντάρια μου»!!! Για δύο ώρες Τούρκοι στρατιώτες, άρματα μάχης, τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού των Τούρκων και οι ήρωες του Λόχου Διοικήσεως ήταν μπερδεμένοι και μάχονταν λυσσαλέα! Οι Τούρκοι εκατονταπλάσιοι! Τα λιοντάρια του Λόχου Διοικήσεως έπεσαν μέχρι ενός! Ελάχιστοι σώθηκαν κι αυτοί από λάθος καθώς με τις λόγχες στα όπλα επιτέθηκαν εναντίων άλλου κύματος Τούρκων που έπεφτε με μανία στον 4ο Λόχο δίπλα τους! Εμπλέκεται και ο 4ος Λόχος της ΕΛ.ΔΥ.Κ.! Χάος! Η μόνη λέξη που μπορεί να προσεγγίσει την πραγματικότητα! Αστράφτουν οι λόγχες του 4ου! Ιαχές και πολεμικοί παιάνες!

Τα άρματα περνάνε και τσαλαπατούν με τις ερπύστριές τους , τους ΄Ελληνες μαχητές! Το Πεζικό που ακολουθεί πέφτει πάω στις Ελληνικές λόγχες! Ακολουθούν φοβερές μάχες σώμα με σώμα! ΄Ενας εναντίων δεκάδων! Αυτές ήταν οι αναλογίες!

 

 

Νέα επίθεση από την πλευρά της ΤΟΥΡ.ΔΥ.Κ. στον 2ο Λόχο της ΕΛ.ΔΥ.Κ.! Θερίστηκαν οι Τούρκοι… διστάζουν τα άρματα! Ο 2ος τους κρατάει μακριά! Ο 4ος Λόχος κυκλώνεται ολοκληρωτικά! Η μάχη συνεχίζεται με μεγάλη σφοδρότητα! Ο 2ος της ΕΛ.ΔΥ.Κ. κινδυνεύει να περικυκλωθεί κι αυτός, παρά του ότι παραμένει ακλόνητος και θερίζει τους Τούρκους ασταμάτητα! Άρματα εισχώρησαν μεταξύ του 4ου και του 2ου και χτυπούν στις πλάτες τους μαχητές μας. Οι Τούρκοι στην μανία τους χτυπιούνται συνεχώς μεταξύ τους!

Η ΝΕΑ ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

Ο Ταγματάρχης Δελλής εκτιμώντας την δεινή κατάσταση και το επερχόμενο ολοκαύτωμα των στρατιωτών του διατάζει, συντεταγμένη απαγκίστρωση και έξοδο από το στρατόπεδο!

Στέλνει αγγελιοφόρους στον Λόχο Διοικήσεως, τον 4ο Λόχο και τον 2ο Λόχο. ΄Ολοι πέφτουνε νεκροί μέσα στον χαλασμό της μάχης! Τρέχει μόνος του εντελώς ακάλυπτος! ΄Αοπλος και χωρίς κράνος! Κατάφερε να ελιχθεί ανάμεσα στα άρματα, στα τεθωρακισμένα, στους Τούρκους και να οδηγήσει τα λιοντάρια σε μια νέα έξοδο του Μεσολογγίου!

Δύο λιοντάρια του 4ου Λόχου, ο Στέφανος Κουτρούλης και ο Βασίλης Βάσιος, Χαλκιδικιώτες και οι δύο αρνούνται να φύγουν! Ο Στέφανος ήταν ο γίγαντας του 4ουΛόχου! Αρνήθηκε να αποχωριστεί το πολυβόλο του!

Οι τελευταίοι σύντροφοί του τον είδαν όρθιο να επιτίθεται εναντίων των Τούρκων και να χάνεται….από τότε αγνοείται η τύχη του. Ο Βασίλης μετά από τιτάνια μάχη και απίστευτες περιπέτειες συνελήφθη αιχμάλωτος….

Μέχρι της 18.00΄οι μάχες μαίνονταν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. από τα απομεινάρια του 4ου και 2ου Λόχου. Ο Ταγματάρχης Δελλής έσωσε όσους μπόρεσε με μια ηρωική έξοδο ανάμεσα στα Τούρκικα άρματα και τις εκατοντάδες Τούρκους στρατιώτες!

Η ΕΛ.ΔΥ.Κ. οχυρώθηκε λίγο ποιο πίσω από το στρατόπεδό της. Οι Τούρκοι δεν τόλμησαν να τους επιτεθούν…΄Ηταν η τελευταία μάχη του πολέμου…

Κάποιοι Ελδυκάριοι άκουσαν τελευταία την φωνή του Στέφανου Κουτρούλη να βρίζει και να κραυγάζει προς τους Τούρκους και το πολυβόλο του να κροταλίζει… μετά πλήθος ριπές… μετά σιωπή…

Ηταν η τελευταία Ελληνική κραυγή… η τελευταία πολεμική ιαχή από χείλη Ελληνικά που σκέπασε σαν βροντή ολόκληρη την Κύπρο… στην Ελλάδα δεν ακούστηκε ποτέ…

Αυτοί ήταν οι ΄Έλληνες κι αυτούς δεν τους νίκησαν ποτέ οι Τούρκοι!

Τόση ήταν η μανία των Τούρκων που αποκεφάλισαν σχεδόν όλα τα σκηνώματα των Ελλήνων στρατιωτών μέσα στο μαρτυρικό στρατόπεδο. Τα φωτογράφησε κρυφά ένας δημοσιογράφος του BBC. Ο οποίος ανέφερε στο ρεπορτάζ του:

«Τέτοια άνιση μάχη δεν έχει συμβεί στα παγκόσμια χρονικά. Τέσσερις μέρες κράτησε… δεν θα με πιστεύει κανένας».

Χαρακτηριστικό της μάχης ήταν ότι η διμοιρία Μηχανικού διετάχθη να αμυνθεί επί του υψώματος Β, δηλαδή στην εξέχουσα και πιο επικίνδυνη μεριά το στρατοπέδου. Από τη διμοιρία Μηχανικού απέμειναν μόνο δέκα στρατιώτες ζωντανοί στο τέλος της μάχης ο δε επικεφαλής τους Λοχαγός Σταυριανάκος εφονεύθη από άμεση βολή άρματος μάχης.

Το πόσο άνιση ήταν η μάχη αποδεικνύεται από την αναλογία κατανομής δυνάμεων και υλικού μεταξύ επιτιθέμενου και αμυνόμενου. Στο βιβλίο του ο Παναγιώτης Σταυρουλόπουλος που ήταν ο τελευταίος στρατοπεδάρχης αναφέρει αναλογία 1:22 με συντριπτική υπεροχή του εχθρού σε άρματα, πυροβολικό, αεροπορία και οπλα υποστηριξης. Από τη μεριά της ΕΛΔΥΚ η δύναμη ηταν 318 άντρες που απαρτιζόταν από το Λόχο Διοικήσεως με επικεφαλής τον Ταγματάρχη Δελλή Σπυρίδωνα ο 2ος Λόχος υπό τον Λοχαγό Πίο Σταύρο ο 4ος Λόχος υπό τη διοίκηση του Κυπρίου Λοχαγού Λούη Ιωαννίδη, η διμοιρία μηχανικού υπό του Λοχαγού Σταυριανάκου.

Η συγκεκριμένη μάχη διδάσκεται στην ακαδημία του West Point καθώς και στη Βρεταννική σχολή πολέμου ως η πιο άνιση μάχη του 20ου αιωνα.

Όταν άρχισε η αναγνώριση…

Μια κάλτσα, ένα πουκάμισο και μια κουρελιασμένη ζώνη – απομεινάρια των εκταφών καθώς η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) της Κύπρου συνεχίζει τη μάχη ενάντια στο χρόνο. Το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) παρουσίασε σήμερα ένα αφιέρωμα στο έργο της ΔΕΑ, με συνεντεύξεις, βίντεο και φωτογραφίες από τους χώρους ερευνών, εκταφών και το ανθρωπολογικό εργαστήριο ταυτοποίησης λειψάνων.

Για τις οικογένειες, η αναμονή τελείωσε. Αυτά τα άτομα έχουν τώρα ταφεί και οι τάφοι τους φέρουν το όνομά τους. Για τους αγαπημένους τους, ο πόνος έχει μετατραπεί σε πένθος.

Εικόνα: Ανασυγκρότηση των οστών και ανάλυσή τους με την μέθοδο DNA για την ταυτοποίηση

Στην Κύπρο, για την ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της οποίας έδωσε την ζωή του, βρήκαν, έπειτα από 43 χρόνια, ανάπαυση τα λείψανα του Βασιλείου Παπαλάμπρου.

Τα λείψανά του θα μείνουν στην Κύπρο, ύστερα από απόφαση των θυγατέρων του, Ιωάννας Παπαλάμπρου και Αθηνάς Γιάγκου. Οι δύο κόρες παρέλαβαν τα λείψανα του πατέρα τους, στις 26 του περασμένου Μαΐου (2017), όταν παρουσία του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και του υπουργού Εθνικής ‘Αμυνας έγινε τελετή παραλαβής των λειψάνων 17 Ελλήνων στρατιωτικών πεσόντων, των οποίων τα λείψανα βρέθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφών της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Επιτροπής για Αγνοούμενα Πρόσωπα.

Η νεκρώσιμη ακολουθία για τον Παπαλάμπρου εψάλλει στις 19 Ιουλίου 2017 στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου, στο Στρατόπεδο «Αντ/γου Σταυριανάκου Σωτήριου», στη Μαλούντα, όπου μετά το 1974 μεταφέρθηκε η έδρα της ΕΛΔΥΚ. Στο λόγο της Μακεδονίτισσας.

Εικόνα: Τα οστά του ήρωα Β. Παπαλάμπρου στην Κύπρο

 

Εικόνα:  Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης αποτίει φόρο τιμής κατά την διάρκεια της επίσημης τελετής παράδοσης 17 λειψάνων Ελλαδιτών πεσόντων.

 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΝΤΡΑΣ

Εικονα: ο ήρωας Κώστας Κέντρας ως επιλοχίας

 

Α.Μ. 2106

Ανθυπολοχαγός (ΠΖ)

ΚΕΝΤΡΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣτου Βασιλείου

Από το Άργος Ορεστικό της Καστοριάς

Εξαφανίσθηκε στην Κύπρο και κυρήχθηκε αγνοούμενος στις 16/08/1074

 

 

Ο Κωνσταντίνος Κέντρας γεννήθηκε το 1934 στο Άργος Ορεστικό Καστοριάς. Έχασε και τους δύο γονείς του πολύ μικρός. Κατετάγηκε το 1951 στην Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών και μετά την αποφοίτησή του, 2 έτη αργότερα, επιλέχθηκε για το Πεζικό. Υπηρέτησε σε διάφορες μονάδες του Πεζικού, όπου και διακρίθηκε για το ήθος και την εργατικότητά του.

Το καλοκαίρι του 1973 μετατέθηκε στην ΕΛΔΥΚ και τοποθετήθηκε στον 4ο Λόχο του 2ου Τάγματος ως Διμοιρίτης της 3ης Διμοιρίας.

 

Προσωπική μαρτυρία, Χρήστου Καλέτσιου, Λοχαγού Πεζικού ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974…

«Καθόλη την διάρκεια της ειρηνικής περιόδου κάναμε παρέα. ήταν αγαπητός από όλους τους συναδέλφους, τους υφισταμένους και μεγάλη μερίδα των προϊσταμένων του (εκτός αυτών που θεωρούσαν μειονέκτημα το ότι ήταν σπανός, λες και η παλλικαριά βρίσκεται στις τρίχες).

Το τελευταίο μας μπάνιο στην Κύπρο το κάναμε μαζί στην Κερύνεια, στο σημείο της απόβασης, παρέα με τους επίσης ΗΡΩΕΣ φίλους αείμνηστους Ανθυπασπιστή Παπαλάμπρου Βασίλειο και Αρχιλοχία Μπινάκη Γεώργιο (οικογενειακώς).»

Ο ίδιος ήταν άγαμος.

Και συνεχίζει τη μαρτυρία του για τον Κωνσταντίνο Κέντρα:

Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες της ΕΛΔΥΚ κατά τις οποίες επέδειξε άφθαστο ηρωισμό, με αποκορύφωμα την 16η Αυγούστου και περίπου στις 13:30, ο ήρωας της Κύπρου, όπως χαρακτηρίστηκε ο Ανχης Σταυρουλόπουλος Παναγιώτης, επικεφαλής της Διλοχίας (2ος και 4ος Λόχοι του τμήματος του Λόχου Διοικήσεως της ΕΛΔΥΚ, με δική του πρωτοβουλία, διαβλέποντας τον κίνδυνο αιχμαλωτισμού, ανέλαβε την πρωτοβουλία και διέταξε σύμπτυξη (ο ίδιος έφυγε τελευταίος).

Ο Κωνσταντίνος Κέντρας βλέποντας δεξιά του τον 2ο Λόχο απαγκιστρωμένο, διέταξε του 30 από τους 45 περίπου άνδρες του να συμπτυχθούν και κράτησε τους υπόλοιπους (12- 15 περίπου) άνδρες υποστηρίζοντας την σύμπτυξη του 2ου Λόχου, ο οποίος συμπτύχθηκε με ελάχιστες απώλειες.

Από τους δεκαπέντε άνδρες του Κέντρα δεν επέζησε κανείς. Ο ίδιος, φεύγοντας τελευταίος όταν έφτασε στην πύλη του στρατοπέδου, αυτή είχε ήδη καταληφθεί από τουρκικό άρμα, ο σκοπευτής τον γάζωσε κυριολεκτικά από απόσταση δέκα μέτρων.

Αυτός ήταν σε λίγες γραμμέςο ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΝΤΡΑΣ. Ο Παπαφλέσσας ο ήρωας του 1821 δεν ήταν ανώτερος από τον Κώστα.

(Του ΧΡ. ΚΑΛΕΤΣΙΟΥ, Λοχαγού ΠΖ ε.α., από άρθρο σε εφημερίδα)

 

Ήταν πλασμένος ηγέτης, και κυρίως πολεμιστής ηγέτης. Απόδειξη τούτου αποτελεί το γεγονός ότι του απονεμήθηκαν 2 μετάλλια από την Πολιτεία:

1. Μετάλλιο Ευδοκίμου

           Υπηρεσίας  Γ’ Τάξεως 

    

1.  2. Μετάλλιο Ευδοκίμου

2.     Υπηρεσίας Β’ Τάξεως

3.     (ασημένιο)

ΠΡΟΑΓΩΓΕΣ:

ΒΑΘΜΟΣ ΧΡΟΝ. ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΕΓΚΥΚ. ΔΙ’Η
ΑΝΘ/ΣΤΗΣ 13.11.1968 206/68 ΕΔΥΕΘΑ
ΑΝΘ/ΛΓΟΣ 16.8.1974 6/75 ΕΔΥΕΘΑ
ΣΥΝΤ/ΧΗΣ ΠΖ 12.12/2008 7/1178/2008 ΥΠΕΘΑ

ΑΝΘΣΤΗΣ (ΠΖ) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΕΝΤΡΑΣ ΔΙΜΟΙΡΙΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΜΟΙΡΙΑΣ ΠΟΛΥΒΟΛΩΝ
Έμεινε να καλύψει την απαγκίστρωση των ανδρών του 2ου λόχου δημιουργώντας φράγμα πυρός δίκην βεντάλιας που θέριζε τους Τούρκους που εισέρχονταν από παντού στο στρατόπεδο. Χάθηκε μαζί με τον ΑΛΧΙΑ Παπαλάμπρο και μερικούς που έμειναν μαζί του στον άνισο αυτό αγώνα….

Προσωπική μαρτυρία, Δημήτριος Πέπερας, Πολεμιστής ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974…

«ΑΤΙΛΛΑΣ Ι

«Τον Κώστα Κέντρα τον έζησα αρκετά στην ίδια διμοιρία στον ίδιο λόχο τον είχα ομαδαρχη σε μια μάχη που δώσαμε ένα σούρουπο με τους Τούρκους έξω από την ΕΛΔΥΚ στο ύψωμα Α1 εγώ πήγα εθελοντής στην ομάδα του, ήταν γενναίος και καλός μαζί μας. και λιγες λιρες να ειχε στη τσεπη,τα μπακιρια οπως τα λεγανε,τα εδινε στους στρατιωτες του».

Προσωπική μαρτυρία, Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Πολεμιστής ΕΛ.ΔΥ.Κ. 1974…

«ΑΤΙΛΛΑΣ ΙΙ

Έτσι φτάσαμε μέχρι τις 15 Αυγούστου. Και, στο Στρατόπεδο μας είχαμε μόνο 1 άρμα. Και, οι Τούρκοι που είχαν ξεκινήσει τις επιχειρήσεις τους από τις 14 συγκέντρωσαν απέναντι μας 35 άρματα. 35! Για ένα εξαθλιωμένο Λόχο που ήμασταν εμείς…

…Οπισθοχώρηση, η εντολή του Διοικητή της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Και, τον άκουσα και, τον είδα τον Ανθυπασπιστή Κωνσταντίνο Κέντρα να λέει: «Εθελοντές, ποιοι θα μείνουν μαζί μου εθελοντές για κάλυψη των υπολοίπων»;

Τριάντα, τριάντα σήκωσαν το χέρι. Τριάντα, υπό τον ανθυπασπιστή μας. Εγώ δεν σήκωσα το χέρι μου. Πήρα το όπλο μου και ένα βαλιτσάκι με σφαίρες , έφυγα μόνος.

… Ανθυπασπιστής Κωνσταντίνος Κέντρας και οι 30 άγνωστοι ‘εθελοντές ζωής’ για τους συμπολεμιστές τους και ‘θανάτου’ για τους πολεμικούς αντιπάλους τους και συνάμα τους εαυτούς τους ίδιους. Συνειδητά… επέλεξαν Κύπρο. Επέλεξαν την υπηρεσία των ιδανικών που τους είχαν γαλουχήσει οι οικογένειες τους… σε αντίθεση με αυτούς που επιλέγουν την υπηρεσία αποκλειστικά των συμφερόντων των Αφεντικών τους και των δικών τους με όποιο κόστος…»

Από προσωπική μαρτυρία άλλου οπλίτη έχουμε για την ομάδα του Κώστα Κέντρα:

«Κρατήσαμε ήδη δυο μέρες σε θέσεις μάχης που ήταν γεμάτες κρατήρες απο βόμβες 1.000lb και τα πάντα γκρεμισμένα και καμένα, όπως τα δέντρα του στρατοπέδου…
Στις 08:30 το πρωί άρχισε να μας προσβάλλει και πάλι η αεροπορία τους και συγχρόνως άρχισαν να κινούνται προς το στρατόπεδο και τον Αγ. Παύλο δυο σχηματισμοί…
Μια ίλη αρμάτων με τάγματα πεζικού που ακολουθούσαν, υποστηριζόμενα από πυρά πυροβολικού έρχονταν από το Κιόνελι πάνω μας και μια παρόμοια δεύτερη δύναμη από το Γερόλακο προς τη θέση του 4ου και του λόχου διοικήσεως …

Εικόνα: Τουρκικά άρματα Μ-47 προωθούνται κατά την τελευταία φάση της επίθεσης στο Στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ την 16η Αυγούστου 1974. Οι τούρκοι έχασαν πολλά άρματα εκείνη την ημέρα.

Τους αποκρούαμε μέχρι το μεσημέρι…όπου έφτασαν στα 100μ από τις τελευταίες μας αριστερά… δεν τελειώνανε…είμασταν εκ του συστάδην… θα μπαίνανε… Τα πυρά υποστήριξαν του πυροβολικού μας έκοψαν ισχύ και τα άρματά τους σε λίγο θάμπαιναν στις θέσεις του 4ου λόχου… Ήταν 13:00 και διατάχτηκε απαγκίστρωση… Πως διάβολε με πλάτες ακάλυπτες και έδαφος επικλινές ?

Προσπάθησαν τα πρώτα τμήματα μέχρι που άρματα και πεζικό έπεσαν στις γραμμές μας … Μπλέξαμε σε μάχη σώμα με σώμα και κει θολώνει το μυαλό και τι να θυμηθείς… Σκοτώνεις μ’ ότι έχεις ή σκοτώνεσαι δίχως δεύτερη σκέψη…
Ήταν λιγότεροι σ’εμάς στ’ αριστερά και καθαρίσαμε, στο κέντρο όμως είχαν μπεί οι περισσότεροι κι είχαν και τα άρματα μέσα… Κινηθήκαμε προς τα πίσω πριν μας πάρουν οι εφεδρείες τους και ξαφνικά μια ομάδα πολυβόλων άνοιγε το κεντρικό μέτωπο του πεζικού τους σα βεντάλια μέχρι που το τράβηξε πάνω της… Εκεί μας δόθηκε ο χρόνος και απαγκιστρωθήκαμε προς τον Αγ. Παύλο…
Μάθαμε αργότερα ότι ήταν ομάδα του λοχία Κώστα Κέντρα, του ήρωα που έμεινε μόνος με το πολυβόλο του τελικά και σκοτώθηκε για να γλιτώσει όλους εμάς τους υπόλοιπους… Δεν βρέθηκε ποτέ ούτε το κουφάρι του ήρωα…»

Ο λοχίας Θανάσης Στάικος από τη Βέροια, στα 21 του χρόνια, αφίχθηκε στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 1974 με την 105 σειρά. Είχε καθήκοντα επιλοχία στον 4ο Λόχο και συμμετείχε σε όλες της μάχες της ΕΛΔΥΚ. Σήμερα είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Βορειοελλαδιτών Πολεμιστών της ΕΛΔΥΚ ’74. Είδε πολλούς συντρόφους του να πέφτουν στο πεδίο της μάχης.

«ο Κωνσταντίνος Κέντρας από το Άργος Ορεστικό έπεσε το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου κάτω από τις ερπύστριες”

Οι Τούρκοι στη μανία τους για την ΕΛΔΥΚ που αντιστάθηκε ηρωικά, μάζεψαν τους
νεκρούς μας μπροστά από το στρατόπεδο και αφού τους απογύμνωναν, τους έκοβαν τα κεφάλια και τους φωτογράφιζαν…

Η μάχη της ΕΛΔΥΚ αναφέρεται στο Μουσείο Ιστορίας του Λονδίνου, ως μία από τις πιο άνισες μάχες που δόθηκαν ποτέ. Η συγκεκριμένη μάχη διδάσκεται στην ακαδημία του West Point καθώς και στη Βρεταννική σχολή πολέμου ως η πιο άνιση μάχη του 20ου αιωνα.

Στην τελευταία πράξη της ζωής του επιδόθηκε στη διάσωση των συμπολεμιστών του. Των τελευταίων που είχαν απομείνει. Και τα κατάφερε.

 

Εικόνα: Φωτογραφία Ντοκουμέντο από την επίθεση  της ΕΛΔΥΚ κατά της ΤΟΥΡΔΥΚ- στο βάθος φαίνεται η πεδιάδα του Κιόνελι. Ενας άνισος αγώνας κατά περέκκλιση οποιασδήποτε Στρατιωτικής λογικής, όπου ο σε ακάλυπτο έδαφος επιτιθέμενος (διλοχία ΕΛΔΥΚ) υστερούσε αριθμητικά στον καλά οχυρωμένο αμυνόμενο

Άλλη μαρτυρία για την δράση του Κώστα Κέντρα:

«Στις 13:35 τα Τούρκικα άρματα έμπαιναν πλέον από όλες τις μεριές στο Στρατόπεδο και προσπαθούσαν να κλείσουν σε μία λαβίδα τους υποχωρούντες Ελλαδίτες στρατιώτες.
Τότε ο Ανθυπασπιστής Κ.Κέντρας,ο τελευταίος «αλφαμίτης» του Στρατοπέδου με την Διμοιρία Πολυβόλων έμεινε εκεί να καλύπτει τους υποχωρούντες συναδέλφους του. Με την απαγκίστρωση, ο βοηθός πολυβολητής, στρατιώτης Λύνγκος (σήμερα «αγνοούμενος») τραυματίστηκε στα πόδια. Έσπευσαν αμέσως κοντά του, οι φίλοι του στρατιώτες
Μουλακάκης και Κρατημένος (ο δεύτερος εκείνη την ημέρα είχε υπηρεσία σαν «αλφαμίτης» στην Πύλη). Ο Λύνγκος δεν μπορούσε να κινηθεί. Ο Μουλακάκης κατάλαβε ότι ήταν ανώφελο να παραμείνουν εκεί μία και σε αυτό το σημείο του στρατοπέδου τα τουρκικά τανκς απείχαν μόλις 50 μέτρα. Είπε στον Κρατημένο να φύγουν. Εκείνος όμως, παρόλο ότι ήταν μάγειρος στην ειδικότητα του είπε (μαρτυρία του στρατιώτη Μουλακάκη στο ΓΕΕΦ): «Φύγε εσύ. Θα μείνω εδώ με τον Λύνγκο». Φεύγοντας ο στρατιώτης Μουλακάκης γύρισε για τελευταία φορά και τον είδε στο όρυγμά του, να ρίχνει με το Τόμσον ριπές κατά των Τούρκων που προσπαθούσαν να περάσουν το αγκαθωτό συρματόπλεγμα, καθυστερώντας όσο μπορούσε την διείσδυσή τους, έτσι ώστε να καλύψει την υποχώρηση των συντρόφων του. Κανένας δεν είδε ποτέ πια τον τελευταίο «αλφαμίτη» της Πύλης, ο οποίος μαζί με τον στρατιώτη Λύνγκο (και τόσους άλλους) από τότε αναφέρεται στην λίστα των «αγνοουμένων» της Κυπριακής Προδοσίας (και όχι Τραγωδίας, όπως συνηθίζεται να την αποκαλούν).
Κατά την δραματική αποχώρηση από το Στρατόπεδο, ο επίσης «αγνοούμενος» ανθυπασπιστής Κωνσταντίνος Κέντρας, έμεινε εκεί με τους άνδρες του να καλύψει, τον όλο και όλο ένα λόχο ανδρών, που είχαν απομείνει και απαγκιστρώνονταν. Οι τελευταίοι άνδρες που απαγκιστρώθηκαν και επέζησαν ανέφεραν στο ΓΕΕΦ, ότι τον είδαν με το Τόμσον στο χέρι να διατάζει ατάραχος τους άνδρες του να διασκορπιστούν, για να αντιμετωπίσουν τους Τούρκους, που έμπαιναν στο Στρατόπεδο από παντού. Με αυτή του την πράξη, έδωσε χρόνο στους συναδέλφους του να απαγκριστρωθούν προς την περιοχή Αρχαγγέλου. Τότε, έφταναν και έφεδροι από την Λεμεσσό στο ύψωμα της Σχολής Γρηγορίου.»

Ρωτήσαμε τον κ. Σταυρουλόπουλο τι θυμάται πιο έντονα από τις μέρες εκείνες.

«Όσο ζω δεν θα ξεχάσω τους στρατιώτες που πολέμησαν σαν λιοντάρια. Δεν θα ξεχάσω τους ηρωικούς στρατιώτες, που χάθηκαν και ότι τη δεύτερη μέρα της μάχης, στις 15 Αυγούστου, ζήτησα βοήθεια, και παρόλο που η απάντηση ήταν θετική, κανείς δεν ήρθε να βοηθήσει».

Ο ίδιος ο κ. Σταυρουλόπουλος μίλησε για την θυσία των Δύο Καστοριανών με τα εξής λόγια:

«Είχα για πολλά χρόνια προβλήματα που δημιούργησε εκείνη η μέρα στην ψυχή μου. Έπραξα σωστά, που αποφάσισα την απαγκίστρωση εν ημέρα και υπό την ισχυράν πίεσιν του εχθρού;

Πως θα μπορούσα να ξεχάσω τον Ανθυπασπιστή Κων/νο Κέντρα και τον επίσης Ανθυπασπιστή Βασίλειο Παπαλάμπρου που έμειναν εκεί με μία αποδεκατισμένη διμοιρία πολυβόλων και κάλυψαν την βίαιη απαγκίστρωση των ανδρών του 4ου και του 2ου Λόχου; Πρέπει να το πω πως χάθηκαν αυτοί οι δυο ΗΡΩΕΣ, για να το μάθουν όλοι οι Έλληνες.

Στις 13:45 τα τουρκικά άρματα έμπαιναν πλέον από όλες τις μεριές στο στρατόπεδο και οροσπαθούσαν να κλείσουν σε μία λαβίδα τους υποχωρούντες ΕΛΔΥΚάριους. Τότε οι Ανθυπασπιστές Κ. Κέντρας και Β. Παπαλάμπρου, με λιγοστούς άντρες από τη Διμοιρία Πολυβόλων (ο Κέντρας έδιωξε τους περισσότερους και έμεινε με τους υπόλοιπους και τον Παπαλάμπρου), έμειναν εκεί για να καλύψουν τους υποχωρούντες συναδέλφους τους, και έκτοτε θεωρούνται και οι δύο αγνοούμενοι”.

Σημείωση:

Ο Τούρκος Συνταγματάρχης Κορτκογλου που ήταν επικεφαλής της επιχείρησης λόγω του ότι απέτυχε να καταλάβει το στρατόπεδο και είχε τεράστιες απώλειες πέρασε στρατοδικείο και αυτοκτόνησε. (Σταυρουλόπουλος)

 

Εικόνα: στο μνημείο των Αγνοούμενων Ελλαδιτών προστίθεται πλέον το ένδοξο τέλος των ηρώων.

Τιμή και δόξα στο Συνταγματάρχη Βασίλειο Παπαλάμπρου, τον Κωνσταντίνο Κέντρα και σε όλους τους ήρωες της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

Αιώνια και τιμημένη.

Και για άλλη μια φορά επαληθεύτηκε το:

ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΣΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ!

ΑΞΙΑ ΤΕΚΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ!

ΑΘΑΝΑΤΟΙ!

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here