Τοξικά ρούχα: Όταν τα υφάσματα που φοράμε βλάπτουν την υγεία μας

Από αλλεργίες και σοβαρές αυτοάνοσες ασθένειες, έως την μείωση της γονιμότητας, τα ρούχα που φοράμε – και που την ποιότητα των οποίων πολλές φορές θυσιάζουμε μπροστά στο φθηνό κόστος – είναι ίσως πιο επικίνδυνα από ότι φανταζόμαστε.

Με την ενσωμάτωση των social media στη ζωή μας και την απεριόριστη πρόσβασή μας στην πληροφορία μέσω διαδικτύου όλοι μας, συνειδητοποιούμε όλο και περισσότερο, τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να προσέχουμε το σώμα μας. Από το τις τροφές που καταναλώνουμε, σε φυτικά συμπληρώματα διατροφής, που μας τονώνουν, έως τις πιο ευεργετικές ασκήσεις γυμναστικής και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας.

Υπάρχει όμως και ένας παράγοντας, τον οποίο φαίνεται συνεχώς να παραλείπουμε, κρίνοντας τον ως ασήμαντο. Τα ρούχα που φοράμε.

Για τις καταστροφικές επιπτώσεις που έχει η βιομηχανία της Μόδας του Fast Fashion στο περιβάλλον – είναι υπεύθυνη για περίπου το 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα -, στην οικονομία και τις φυλετικές διακρίσεις, έχουν δημοσιευτεί πολλές έρευνες και άρθρα με προειδοποιητικό χαρακτήρα. Όταν όμως το ζήτημα αφορά τη δική μας υγεία, τότε ο προβολέας της προσοχής μας στρέφεται αλλού. Μήπως γιατί δεν έχουμε πειστεί ακόμα για το πόσο επιβλαβείς μπορεί να είναι οι πρακτικές αυτές;

Καθώς τα ρούχα έχουν γίνει πιο βολικά, ανθεκτικά στους λεκέδες και με αντίσταση στο τσαλάκωμα, έχουν ταυτόχρονα γίνει και πιο τοξικά. Σε όλα τα στάδια της παραγωγής, από τον τρόπο προμήθειας των υλικών, μέχρι τη βαφή, την επεξεργασία και την εκτύπωση, τα σημερινά υφάσματα υποβάλλονται σε επεξεργασία με δεκάδες χημικές ουσίες που δύνανται να προκαλέσουν από δερματίτιδα, μέχρι καρκίνο.

Fast fashion vs άνθρωπος

Ο όρος Fast Fashion, «γρήγορη μόδα», έχει γίνει όλο και πιο εμφανής στις συζητήσεις γύρω από τη μόδα, τη βιωσιμότητα και την περιβαλλοντική συνείδηση. Ο όρος αναφέρεται σε φτηνά παραγόμενα και τιμολογημένα ρούχα, τα οποία αντιγράφουν τα τελευταία στυλ της πασαρέλας και διοχετεύονται γρήγορα στα καταστήματα προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τις τρέχουσες τάσεις. Γρήγορος σχεδιασμός, παραγωγή και διανομή ρούχων σε μεγάλες ποσότητες, γεγονός που επιτρέπει στους καταναλωτές να αποκτήσουν περισσότερα ρούχα σε εξωφρενικά χαμηλή τιμή, σε σχέση με το να αγόραζαν ένα μοναδικό κομμάτι από έναν οίκο, ή ένα brand.

Η σκοτεινή πλευρά της γρήγορης Μόδας επηρεάζει τον άνθρωπο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, άμεσα και έμμεσα. Ξεκινάει από την καταστροφή του περιβάλλοντος, μολύνοντας, ή εξαντλώντας τις πηγές νερού, παράγοντας τεράστιες ποσότητες αποβλήτων και οδηγώντας στην εργατική εξαθλίωση νεαρές γυναίκες από τριτοκοσμικές χώρες. Το πρόβλημα όμως πλέον είναι πολύ κοντά μας, αφού επηρεάζει αρνητικά και τον οργανισμό μας.

Μια καναδέζικη έρευνα διαπίστωσε ότι από 38 δείγματα παιδικών και ενήλικων ρούχων και αξεσουάρ μητρότητας, ένα στα πέντε είδη είχε αυξημένα επίπεδα χημικών ουσιών – συμπεριλαμβανομένου του μολύβδου, των PFAS και των φθαλικών ενώσεων – τα οποία οι ειδικοί βρήκαν ανησυχητικά. Είδη αυτά τα είδη έχουν αφαιρεθεί από τις πωλήσεις των αλυσίδων Shein, AliExpress και Zaful.

Τι άλλο όμως μπορεί να βρίσκεται εκεί;

Τα χημικά χρησιμοποιούνται σε κάθε τμήμα της παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, κυρίως για την παραγωγή ινών, τη λεύκανση και τη βαφή των υφασμάτων. Όταν φτάνουν στα καταστήματα, τα ρούχα αυτά εξακολουθούν να περιέχουν πολλά χημικά. Ακόμη και τα ρούχα που είναι κατασκευασμένα από «100% φυσικές» ίνες. Αποτέλεσμα είναι μια τοξική διαδικασία που ξεκινά από το δέρμα μας, το οποίο απορροφά οτιδήποτε βάζουμε πάνω του, συμπεριλαμβανομένων των χημικών ουσιών στα ρούχα μας.

Μια μελέτη της Greenpeace για την Εκστρατεία Detox εντόπισε 11 χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται συχνά για την κατασκευή των ρούχων μας και περιέχουν τοξίνες, καρκινογόνες ουσίες και ορμονικούς διαταράκτες, οι οποίες θα έπρεπε να απαγορευτούν, αλλά προς το παρόν δεν έχουν αποσυρθεί.

Μια έρευνα από το Τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών και Αναλυτικής Χημείας, από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, δείχνει ότι ορισμένες χημικές ουσίες που περιέχονται στις πιτζάμες, μπορούν να βρεθούν στα ούρα ενός παιδιού 5 ημέρες μετά τη χρήση των πιτζάμων αυτών για ένα μόνο βράδυ. Αντίστοιχα μια πρόσφατη μελέτη της Greenpeace βρήκε επικίνδυνες χημικές ουσίες στο 63% των ειδών που εξετάστηκαν από 20 διαφορετικές μάρκες υφασμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Fast Fashion κολοσσών της μόδας.

Πώς είναι επιβλαβή;

Σίγουρα μας έχει τύχει να φοράμε ένα καινούργιο πουκάμισο και να ανακαλύψουμε ότι μας προκαλεί φαγούρα, ή να βγάλουμε ένα καινούργιο παντελόνι, στο τέλος της ημέρας, και να διαπιστώσουμε ότι το ύφασμα του, μας έχει προκαλέσει εξάνθημα. Αυτά τα προβλήματα είναι όλο και πιο συχνά, καθώς όλο και περισσότερες χημικές ουσίες προστίθενται στα ρούχα μας όταν βάφονται, ή επεξεργάζονται με πρόσθετα που τα κάνουν ανθεκτικά στους λεκέδες, τις ρυτίδες και τις οσμές. Ορισμένες από αυτές τις χημικές ουσίες είναι ερεθιστικές που μπορούν να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήματα, ή δερματικά προβλήματα. Άλλα είναι αρκετά τοξικά ώστε να προκαλούν αυτοάνοσες ασθένειες.

Οι βαφές, οι οποίες είναι πολυεστερικές, για παράδειγμα μπορεί να είναι απλά βασικά αλλεργιογόνα. Μπορούν να προκαλέσουν άσθμα, ή δερματικά προβλήματα. Ένα εξίσου επικίνδυνο συστατικό που εντοπίζεται στα ρούχα, είναι η Φορμαλδεΰδη. Αυτό το γνωστό καρκινογόνο, χρησιμοποιείται συχνά για να μην τσαλακώνονται τα υφάσματα, ή για να αποτρέπεται η συρρίκνωσή τους μετά το πλύσιμο. Η βλαβερή για τον άνθρωπο ένωσή του μπορεί να εκπέμψει επικίνδυνες χημικές ουσίες που προκαλούν αναπτυξιακές και αναπαραγωγικές βλάβες, ερεθισμό των ματιών και του δέρματος και αναπνευστικά προβλήματα.

Επίσης πολλές χημικές ουσίες στα ρούχα διαταράσσουν τις ορμόνες και το ενδοκρινικό μας σύστημα. Έτσι, τα PFAS, οι φθαλικές ενώσεις και ορισμένα βαρέα μέταλλα που συναντούνται στα ρούχα μας μπορεί να επηρεάσουν την γονιμότητά μας. Η έκθεση έστω και σε μικρή ποσότητα σε αυτές, μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές επιπτώσεις στο ορμονικό και αναπαραγωγικό μας σύστημα.

Παραμένοντας ασφαλείς

Δεδομένου ότι η βιομηχανία της μόδας λειτουργεί με αρκετά χαλαρούς κανονισμούς, το πρόβλημα των τοξικών ενδυμάτων δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σύντομα. Όταν έρθει η στιγμή να ανανεώσετε την γκαρνταρόμπα σας, αναζητήστε υλικά, υφάσματα και βαφές που θεωρούνται φυσικά (βαμβάκι, μαλλί, μετάξι, δέρμα) και όχι συνθετικά υλικά. Στις περιπτώσεις που δεν μπορείτε να αποφύγετε την αγορά ρούχων Fast Fashion, πρέπει να πλένετε πάντα τα καινούργια ρούχα πριν τα χρησιμοποιήσετε για πρώτη φορά. Επίσης καλό είναι να αναζητάτε ρούχα με ετικέτα πιστοποίησης χημικής περιεκτικότητας, όπως οι όπως OEKO-TEX®, GOTS ή BLUESIGN®.

Ίσως η καλύτερη συμβουλή είναι να αλλάξετε το αγοραστικό σας μοτίβο. Η μεταστροφή μας προς μια πιο «αργή» Μόδα, όπου όλες οι παραπάνω αρνητικές ουσίες, εξετάζονται και αποφεύγονται πριν τη δημιουργία κάθε ρούχου, είναι σίγουρα αναγκαία. Ας σκεφτούμε ότι είναι καλύτερο να αυξήσουμε το κόστος δαπάνης μας, να μειώσουμε την ποσότητα, αλλά τελικά να μετριάσουμε τις επιβλαβείς ουσίες που βάζουμε άκριτα πάνω στο σώμα μας.

protothema.gr